2003 Γεγονοτα

Το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σχετικά με το μέλλον είναι ότι δεν γνωρίζουμε πώς θα είναι. Γνωρίζουμε όμως το παρελθόν και καταγράφουμε το παρόν, στοιχεία πάνω στα οποία θα στηριχθεί το μέλλον.
Υπό αυτό το πρίσμα, η σταχυολόγηση της ειδησεογραφίας στο τέλος κάθε έτους αποκτά ιδιαίτερη σημασία στην προσπάθεια κατανόησης των εξελίξεων και τη διαμόρφωση εκτιμήσεων για τις επερχόμενες αλλαγές. Ταυτόχρονα αποτελεί για όλους μας μία ευκαιρία συλλογισμού -γιατί όχι και απολογισμού- για όσα βιώσαμε ως άτομα και ως σύνολο.
Το γεγονός που αναμφισβήτητα άφησε ανεξίτηλα τη σφραγίδα του στο 2003 ήταν ο πόλεμος στο Ιράκ. Ένας πόλεμος, η αναγκαιότητα του οποίου αμφισβητήθηκε έντονα και προκάλεσε ρήγμα στους κόλπους των δυτικών χωρών. Ένας πόλεμος που έθεσε για μία ακόμη φορά το ερώτημα του Μαξ Βέμπερ για την αδυναμία να διαχωριστεί η κρίση με βάση την ηθική από την κρίση με βάση την αλήθεια και που επανήλθε με την υιοθέτηση εκ μέρους των ΗΠΑ της πολιτικής των προληπτικών πολέμων και την εμφάνιση του τρομοκρατικού δικτύου της Αλ Κάιντα.
Ανάλογης βαρύτητας με τον πόλεμο ήταν και τα τρομοκρατικά χτυπήματα σε ολόκληρο τον πλανήτη, από την Τζακάρτα έως την Καζαμπλάνκα και από το Ριάντ έως την Κωνσταντινούπολη, η οποία έζησε τη δική της 11η Σεπτεμβρίου.
Η σκιά της τρομοκρατίας ήταν παρούσα και στην ελληνική επικαιρότητα, έστω και με διαφορετικό τρόπο. Δικάστηκαν και καταδικάστηκαν μέλη της 17 Νοέμβρη, κλείνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα σημαντικό κεφάλαιο της μεταπολιτευτικής ιστορίας και της ένοπλης πολιτικής βίας στη χώρα μας.
Κατά τα άλλα, η λέξη που χαρακτήρισε την Ελλάδα του 2003 ήταν «προετοιμασία». Προετοιμασία για σημαντικές πολιτικές εξελίξεις εν όψει των εκλογών, προετοιμασία του ευρωπαϊκού μέλλοντος -Σύνταγμα και διεύρυνση- κατά την ελληνική προεδρία της ΕΕ και ...πυρετός προετοιμασίας εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων.
Πόλεμος, τρομοκρατία και προετοιμασία... Οι τρεις λέξεις που καταλήγαμε σε κάθε προσπάθεια μας να συνοψίσουμε τις εξελίξεις του 2003.
Τα γεγονότα μιας χρονιάς όμως δεν εξαντλούνται εδώ. Επιλέξαμε τα 10-15 σημαντικότερα από αυτά, για καθεμία από τις κατηγορίες του news.in.gr, με γνώμονα να παρουσιάσουμε με σφαιρικό τρόπο την επικαιρότητα του έτους και να συγκεντρώσουμε αρχειακό υλικό το οποίο ελπίζουμε ότι θα σας φανεί χρήσιμο και στο μέλλον.

...

 

Από τον Κορυδαλλό στη Στοά του Αττάλου... μέσω Αττικής Oδού

Το 2003 ήταν χρονιά σημαντικών γεγονότων, εντάσεων και προετοιμασίας για το επόμενο έτος. Η χώρα έζησε στον ξέφρενο ρυθμό της Ολυμπιακής προετοιμασίας, που πλέον έχει μπει στην τελική ευθεία. Στο εξωτερικό, η Ελλάδα «διακρίθηκε» με την προεδρία της στην ΕΕ, ενώ στο εσωτερικό, το θερμόμετρο ανέβηκε, κυρίως λόγω της προεκλογικής αντιπαράθεσης. Αναμφισβήτητα, όμως, η δίκη των κατηγορουμένων για συμμετοχή στην 17Ν ήταν το γεγονός που σφράγισε αυτόν τον χρόνο. Οι 19 κατηγορούμενοι ως τρομοκράτες οδηγήθηκαν ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, και η δίκη-ορόσημο, που δεν μεταδόθηκε απ' ευθείας από την τηλεόραση, διήρκεσε εννέα μήνες, κατά τους οποίους όλοι οι παράγοντες της δίκης κατέθεσαν με έντονο τρόπο την προσωπική τους αλήθεια για την υπόθεση. Η απόφαση του προέδρου της έδρας και πρωταγωνιστή της δίκης Μιχάλη Μαργαρίτη χαρακτηρίστηκε από τους περισσότερους ισορροπημένη. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην ΕΕ έπαιξε η Ελλάδα το πρώτο εξάμηνο του έτους, με την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η ελληνική διπλωματία κατάφερε να συμβιβάσει τις απόψεις των Ευρωπαίων εταίρων, τους οποίους δίχαζαν καυτά ζητήματα, όπως ο πόλεμος στο Ιράκ, η μεταρρύθμιση της ΚΑΠ, και το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, έστω και προσωρινά. Επιπλέον, η Αθήνα τράβηξε όλα τα φώτα της δημοσιότητας, φιλοξενώντας μια από τις ιστορικές ευρωπαϊκές στιγμές, τη διεύρυνση της ΕΕ. Μεταξύ των 10 νέων μελών της ΕΕ είναι η Κύπρος, γεγονός που μεταφράζεται και ως νέα -καλύτερη- βάση για επίλυση του Κυπριακού, που πάγωσε μετά την αποτυχία των προσπαθειών του ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν. Ωστόσο, υπήρξε μια θετική εξέλιξη από πλευράς του Ραούφ Ντενκτάς: άνοιξε την Πράσινη Γραμμή, με αποτέλεσμα να γίνει δυνατή η ελεύθερη διακίνηση προς και από τα κατεχόμενα. Στο εσωτερικό, οι δημοσκοπήσεις βρέθηκαν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, εν όψει εκλογών, και πυροδότησαν ποικίλες εντάσεις και αντιπαραθέσεις. Το πολιτικό σκηνικό συμπλήρωσαν τα σενάρια διαδοχής του Κ.Σημίτη, οι εθελούσιες και κατ' εντολήν αποχωρήσεις στελεχών και βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, το επαναλαμβανόμενο αίτημα της ΝΔ για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, η κινητοποίηση των μικρότερων κομμάτων και η ίδρυση κόμματος από τον Στ.Παπαθεμελή. Διαξιφισμοί υπήρξαν, όμως, και στο χώρο της Εκκλησίας. Η ασυμφωνία για τη διαδικασία πλήρωσης των κενών θέσεων σε μητροπόλεις των λεγόμενων Νέων Χωρών οδήγησαν τις σχέσεις του αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου και του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου σε οριακό σημείο. Αντίθετα, σε καλό δρόμο βρέθηκε η Ολυμπιακή προετοιμασία. Πολλά έργα υποδομής ολοκληρώθηκαν και παραδόθηκαν, ενώ η χώρα θωρακίζεται στον τομέα της ασφάλειας για όλα τα ενδεχόμενα. Το μόνο που μένει είναι να κερδιθεί το μεγάλο στοίχημα το ερχόμενο καλοκαίρι. Η.Κ.   Τέσσερις αθώοι, 15 ένοχοι και ρεκόρ ποινών στη δίκη της 17 Νοέμβρη Χρονιά της κρίσης το 2003 για τους «19» που κατηγορήθηκαν ως μέλη της 17 Νοέμβρη. Η ακροαματική διαδικασία διήρκεσε 162 συνεδριάσεις και περίπου εννέα μήνες. Το δικαστήριο αθώωσε τέσσερις κατηγορούμενους, ενώ για τους υπόλοιπους αποφάσισε ποινές ρεκόρ στα ελληνικά δικαστικά χρονικά. «Συνεννόηση»: το σύνθημα της ελληνικής προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Η ελληνική προεδρία στην ΕΕ χειρίστηκε κρίσιμα ζητήματα, όπως οι διχογνωμίες για τον πόλεμο στο Ιράκ και για το ευρωπαϊκό Σύνταγμα, ενώ συνέπεσε χρονικά με την τελετή υπογραφής της διεύρυνσης. Κατά γενική ομολογία, η Αθήνα στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων, κυρίως χάρη στην πολιτική τής σύνθεσης των απόψεων. Ανεβαίνει το πολιτικό θερμόμετρο, με το βλέμμα στις εκλογές του 2004 Η κυβέρνηση άσκησε την πολιτική της και έκανε τις κινήσεις της. Τα κόμματα άνοιξαν τα χαρτιά τους και οι δημοσκοπήσεις είπαν το λόγο τους. Οι πολιτικοί έλαβαν θέση, ενίοτε μάλιστα αποστασιοποιούμενοι ή επανατοποθετούμενοι. Ο κύβος ερρίφθη. Επόμενος σταθμός οι εκλογές της άνοιξης του 2004. Σε ευρωπαϊκή τροχιά το Κυπριακό μετά το ναυάγιο της Χάγης Με τη δυναμική που έδωσε η προοπτική ένταξης της Λευκωσίας στην ΕΕ, το Κυπριακό βρέθηκε σε απόσταση αναπνοής από τη λύση, χωρίς όμως αυτό να αποδεικνύεται αρκετό. Οι εξελίξεις ανάγκασαν όμως τον Ντενκτάς να ανοίξει την Πράσινη Γραμμή. Νέο ορόσημο ο Μάιος 2004, οπότε η Κύπρος θα είναι και τυπικά μέλος της ΕΕ. «Εμφύλιος» μεταξύ Φαναρίου και Εκκλησίας της Ελλάδος με «φόντο» την Πράξη του '28 Οι χηρεύουσες θέσεις σε δύο μητροπόλεις της Βoρείου Ελλάδας ήταν μόνο η αφορμή, για να ξεσπάσει δημόσια διαμάχη μεταξύ του Φαναρίου και της Εκκλησίας της Ελλάδος σχετικά με τον τρόπο εκλογής των μητροπολιτών στις «Νέες Χώρες». Επιστολές αντηλλάγησαν, εκπρόσωποι πήγαν και ήλθαν, λύση όμως δεν βρέθηκε. Βαρύς ο φόρος του αίματος στις τραγωδίες των Τεμπών, του Αλιάκμονα και της Ικαρίας Βαρύς ήταν ο φόρος του αίματος που πλήρωσαν 41 συνάνθρωποί μας στα τραγικότερα εν Ελλάδι δυστυχήματα το 2003. Τα πολύνεκρα τροχαία του Αλιάκμονα και των Τεμπών, αλλά και η πτώση του ελικοπτέρου του ΕΚΑΒ ανοιχτά της Ικαρίας, αποτελούν την αφορμή, αν όχι την αιτία, για την ευαισθητοποίηση των αρμοδίων. Τη χαμένη της... διαφάνεια αναζητά η ελληνική πολιτική σκηνή Το θέμα της διαφάνειας στο δημόσιο βίο βρέθηκε στο επίκεντρο και το 2003, οδηγώντας μάλιστα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σε παραιτήσεις πολιτικών, στο άνοιγμα χρηματιστηριακών κωδικών και σε νόμο για το «πόθεν έσχες». Το κλίμα έγινε βαρύτερο με την υπόθεση των εκβιασμών στο όνομα της 17Ν. Απεργιακό κύμα μετά το «κοινωνικό πακέτο» και το νέο μισθολόγιο στο Δημόσιο Μετά από περιοριστική οικονομική πολιτική ετών, οι παροχές του «κοινωνικού πακέτου» της κυβέρνησης πυροδότησαν ευρύτατο μέτωπο μισθολογικών αιτημάτων, με κύριο άξονα την εισοδηματική πολιτική στο δημόσιο τομέα. Οι διεκδικήσεις έλαβαν το φθινόπωρο τη μορφή ευρύτατου απεργιακού μετώπου. Στην τελική ευθεία η προετοιμασία για τους Ολυμπιακούς Αγώνες Από χίλια κύματα πέρασε η προετοιμασία για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Προβληματισμός για το θέμα της ασφάλειας, παρατηρήσεις για τα χρονοδιαγράμματα των έργων, αντεγκλήσεις για το κόστος, αναπλάσεις ιστορικών χώρων και τα παράλληλα μεγάλα κυκλοφοριακά έργα συνθέτουν το όλο σκηνικό. Μία αυτοκτονία μετέτρεψε την υπόθεση των αυθαιρέτων σε «θρίλερ» Το πιο τραγικό τέλος σε μια απλή υπηρεσιακή υπόθεση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η αυτοκτονία της Ρουμπίνης Σταθέα. Ο φάκελος των αυθαιρέτων κτισμάτων βρέθηκε στο επίκεντρο της επικαιρότητας τον Οκτώβριο του 2003 με τον πιο μακάβριο τρόπο.  ---   Σειρήνες πολέμου στον πλανήτη, «όμηρο» της τρομοκρατίας Ένας πλανήτης απέναντι σε εικόνες που εναλλάσσονται από τον προαποφασισμένο πόλεμο στο Ιράκ και την παγίδα της μετά Σαντάμ εποχής στην αλλοφροσύνη των αιματηρών επιθέσεων σε Κωνσταντινούπολη, Σαουδική Αραβία και όχι μόνο. Ένας πλανήτης απέναντι στην τρομοκρατία που ρίχνει βαριά σκιά στο έτος που ξεδιπλώνεται. Η άνευ έγκρισης του ΟΗΕ αμερικανική εισβολή στη Βαγδάτη θα σημάνει οδυνηρή ήττα για τη διπλωματία. Μπορεί η απειλή του «διαβολικού» για τις ΗΠΑ καθεστώτος Σαντάμ να εξαλείφθηκε και ο δικτάτορας να συνελήφθη, όμως κάτι πιο επικίνδυνο γεννήθηκε στο Ιράκ. Και απλώνει τις ρίζες του βαθιά. Τα πλοκάμια της τρομοκρατίας αγγίζουν για μία ακόμη φορά την Ευρώπη. Η Κωνσταντινούπολη ζει δύο φορές τον ίδιο εφιάλτη που αναβιώνει φέτος στη Σαουδική Αραβία, την Καζαμπλάνκα, την Ινδονησία, τον Καύκασο. Το τίμημα της τυφλής βίας θα αποδειχθεί και πάλι βαρύ. Εν μέσω ρήξης με τις ΗΠΑ, η ΕΕ γράφει τη δική της Ιστορία, άλλοτε με αντιπαραθέσεις και αδιέξοδα και άλλοτε με συμβιβασμούς και συναίνεση, δημιουργώντας ένα νέο μέλλον για τη Γηραιά Ήπειρο. Διεύρυνση, ευρωστρατός, Σύνταγμα και αυτόνομη άμυνα διεκδίκησαν τον τίτλο της «πρώτης είδησης» στην ευρωπαϊκή επικαιρότητα. Στη Μέση Ανατολή, όμως, η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Η πανηγυρική παρουσίαση του «οδικού χάρτη» για την ειρήνευση προσκρούει στο τείχος της ανεξάντλητης βίας. Νέα παράταση για το όραμα των δύο κρατών που θα ζουν ειρηνικά το ένα δίπλα στο άλλο. Η δολοφονία της Ανα Λιντ προκαλεί σοκ στη Σουηδία και παγκοσμίως. Ακόμη ένας θάνατος, αυτός του αυτόχειρα καθηγητή Ντέιβιντ Κέλι, «στοιχειώνει» την κυβέρνηση Μπλερ. Στο θρήνο τυλιγμένη και η Σερβία με τον Ζόραν Τζίντζιτς νεκρό από σφαίρες του παλαιού καθεστώτος. Ο πιο απρόσμενος εχθρός της Ευρώπης ήταν, πάντως, ο καύσωνας. Χιλιάδες θάνατοι, εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα καμένης γης. Για τη Γαλλία  ο απολογισμός είναι πρωτοφανής: 15.000 νεκροί. Λίγο πριν φύγει το έτος η Γεωργία προλαβαίνει να ζήσει τη δική της «βελούδινη επανάσταση» με την ανατροπή του Έντβαρντ Σεβαρντνάντζε. Με τη στήριξη των ΗΠΑ το νέο καθεστώς καλείται τώρα να κερδίσει το στοίχημα της επόμενης μέρας. Στο «μέτωπο» των πυρηνικών, το Ιράν βρίσκεται πλέον σε πορεία συνεργασίας με την ΙΑΕΑ και η Βόρειος Κορέα σε μία διαρκή άκαρπη εναλλαγή απειλών και διαπραγματεύσεων. Όσο για τη Λατινική Αμερική, κινείται και πάλι στο γνώριμο σκηνικό μεγάλων αλλαγών και αιματηρών διαδηλώσεων με το «αμαρτωλό» παρελθόν να ρίχνει βαριά τη σκιά του. Ε.Μ.   Ο προαποφασισμένος πόλεμος και η θανάσιμη «παγίδα» της μετά Σαντάμ εποχής Στις πύλες της Βαγδάτης οι ΗΠΑ δεν ηττήθηκαν, όμως τον πόλεμο αυτό δεν τον κέρδισαν το 2003. Η προ της «απελευθέρωσης» διπλωματία αποδείχθηκε κενό γράμμα, όταν όμως η κυβέρνηση Μπους έπεσε στην θανάσιμη παγίδα της επόμενης μέρας στράφηκε για βοήθεια στον ΟΗΕ. Το Κουτί της Πανδώρας άνοιξε στο Ιράκ. Η σκιά της τρομοκρατίας άγγιξε την Ευρώπη Ο φόβος για τρομοκρατικά χτυπήματα, σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη, είναι πιο υπαρκτός από ποτέ. Κατά το 2003 σημειώθηκαν έξι πολύνεκρες επιθέσεις, εκ των οποίων δύο στην Κωνσταντινούπολη. Το δίκτυο της Αλ Κάιντα δείχνει να επεκτείνεται πλέον και στην Ευρώπη. Δέκα νέα μέλη και ένα σχέδιο Συντάγματος για την ευρωπαϊκή οικογένεια Σημαντικές εξελίξεις κυοφορήθηκαν εντός της ΕΕ. Τον Ιούνιο υπεγράφη η Συνθήκη Διεύρυνσης της Ένωσης με 10 νέα μέλη, ολοκληρώθηκαν οι διεργασίες για τη δημιουργία του ευρωστρατού, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται οι διαβουλεύσεις επί του σχεδίου Συντάγματος. Εκτός τροχιάς ο «οδικός χάρτης» στη Μέση Ανατολή της τυφλής βίας Βαμμένη στο αίμα η Μέση Ανατολή μετρά νεκρούς, όρκους εκδίκησης και απειλές. Η διπλωματία και πάλι θύμα της βίας. Αντίποινα επί αντιποίνων εκτροχιάζουν τον «οδικό χάρτη», ελπίδες ειρήνευσης ξυπνούν και σβήνουν ξανά. Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι αμφότεροι ηττημένοι στον ακήρυχτο πόλεμο που δεν έληξε ούτε το 2003. Το παλαιό καθεστώς του Βελιγραδίου κάνει επίδειξη ισχύος με τη δολοφονία Τζίντζιτς Η δολοφονία του Σέρβου πρωθυπουργού Ζόραν Τζίντζιτς, στις 12 Μαρτίου, έχει ως αποτέλεσμα την κήρυξη πολέμου κατά του οργανωμένου εγκλήματος. Χιλιάδες ύποπτοι συλλαμβάνονται, οι δράστες εντοπίζονται και -παράλληλα- εξιχνιάζεται η εξαφάνιση Στάμπολιτς. Η αυτοκτονία του Δρος Ντέιβιντ Κέλι θρυαλλίδα για την αξιοπιστία του Τόνι Μπλερ Στο «μάτι του κυκλώνα» βρέθηκε το 2003 ο Βρετανός πρωθυπουργός. Απόλυτος σύμμαχος των ΗΠΑ και «νικητής» στον πόλεμο κατά του Ιράκ, ο Μπλερ βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο με αφορμή τα μέσα που χρησιμοποίησε για να πείσει την κοινή γνώμη της χώρας του ότι ο Σαντάμ είναι επικίνδυνος... Το πιο μακρύ και καυτό καλοκαίρι στην Ευρώπη Το πιο ζεστό καλοκαίρι από το 1757 έζησε η Ευρώπη. Περίπου 15.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή λόγω του καύσωνα στη Γαλλία, ενώ πολλά θύματα θρήνησαν ακόμη η Ιταλία και η Ολλανδία. Ανθρώπινες απώλειες υπήρξαν επίσης στην Ισπανία και την Πορτογαλία, όπου οι πυρκαγιές κατέκαψαν χιλιάδες στρέμματα γης. Πλήγμα για την ανοιχτή κοινωνία της Ευρώπης η δολοφονία της Ανα Λιντ Η είδηση της δολοφονίας της υπουργού Εξωτερικών της Σουηδίας, Ανα Λιντ, προκάλεσε αρχικά σοκ. Ακολούθησε η οδύνη, για να έλθει τελικά η απορία για το «τι τελικά πηγαίνει στραβά» στην ανοικτή και εξαιρετικά προηγμένη κοινωνία της σκανδιναβικής χώρας. Επεισοδιακός, προκλητικός και... ατρόμητος ο Μπερλουσκόνι στην προεδρία της ΕΕ «Κύριε Σούλτς, γνωρίζω πως στην Ιταλία υπάρχει ένας παραγωγός που γυρίζει ένα φιλμ για τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Θα ήθελα να σας προτείνω το ρόλο του κάπο. Θα είσαστε εξαιρετικός». Εμβρόντητη η Ευρώπη παρακολουθεί τον Σ.Μπερλουσκόνι να «εγκαινιάζει» την ιταλική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ... Aναίμακτη ανατροπή του Έντβαρντ Σεβαρντνάντζε από την προεδρία της Γεωργίας Απέναντι στη βελούδινη επανάσταση ο Σεβαρντνάντζε θα αντέξει 21 ημέρες. Εικόνες Βελιγραδίου του 2000 στην Τιφλίδα του 2003. Οι φόβοι για αιματοκύλισμα δεν επιβεβαιώνονται, ειρηνική η αλλαγή φρουράς με φόντο καταγγελίες εκλογικής νοθείας. Η Γεωργία θα κληθεί τώρα να αντιμετωπίσει την επόμενη δύσκολη ημέρα. Σε πορεία συνεργασίας με την ΙΑΕΑ το Ιράν και η ΕΕ διεκδικεί τη διπλωματική νίκη Σε τροχιά συμμόρφωσης προς τις επιταγές της ΙΑΕΑ κατόπιν της καθοριστικής μεσολάβησης Βρετανίας, Γαλλίας και Γερμανίας βρίσκει το Ιράν η λήξη του 2003. Μπορεί η Τεχεράνη να έχει ξεγλυστρίσει από το Συμβούλιο Ασφαλείας, όμως οι ΗΠΑ δεν έχουν ακόμη πειστεί για το ειρηνικό πυρηνικό πρόγραμμα του «κράτους παρία». Το «ποντίκι που βρυχάται» προκαλεί «πονοκέφαλο» σε ΗΠΑ και διεθνή κοινότητα Το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι θυμίζει η διένεξη της Βορείου Κορέας με τις ΗΠΑ για το πυρηνικό πρόγραμμα της πρώτης, αλλά και τα σχέδιά της για ανάπτυξη όπλων μαζικής καταστροφής. Οι απειλές διαδέχονται τις διαπραγματεύσεις για να ακολουθήσουν νέες απειλές. Μια διελκυστίνδα με άγνωστη ημερομηνία λήξης. Το «αμαρτωλό» παρελθόν εξακολουθεί να οδηγεί σε αδιέξοδα τη Λατινική Αμερική Οι προσδοκίες διαψεύδονται και δίνουν τη θέση τους σε νέες ελπίδες. Μέσα σε αυτό το γνώριμο πλέον σκηνικό έζησαν και το 2003 οι πολίτες της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής. Από κοντά και το βασανιστικό παρελθόν με το οποίο οι πολίτες ορισμένων, τουλάχιστον, χωρών προσπαθούν να συμφιλιωθούν. «Ασημένια» λάμψη για τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β' και σενάρια διαδοχής στο Βατικανό Τα «καλά» της φόρεσε το 2003 η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία για να γιορτάσει τα 25 χρόνια από την ανάρρηση του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β' στον παπικό θρόνο. Ο ίδιος, αν και βαριά άρρωστος, προκάλεσε αίσθηση με τις απόψεις που εξέφρασε και τη χρονιά που πέρασε, ανοίγοντας παράλληλα το δρόμο της διαδοχής. H Λιβύη καταβάλλει 6,7 δισ. δολάρια για να επιστρέψει στη διεθνή κοινότητα Το 2003 η Λιβύη του Μοαμάρ Καντάφι έκανε ένα αποφασιστικό βήμα για την «επιστροφή» της στη διεθνή κοινότητα. Χρειάστηκε βεβαίως η καταβολή 2,7 δισ. δολαρίων σε ελβετική τράπεζα και η δέσμευση για την καταβολή άλλων 4 εκατομμυρίων ως αποζημίωση στους συγγενείς των όσων έχασαν τη ζωή τους σε βομβιστικές επιθέσεις. ΄- Η οικονομία σε μετάβαση Η χώρα βαδίζει προς εκλογές. Συνεπώς, η οικονομία ανεβαίνει στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας: Κρίσεις, επικρίσεις και σχόλια στρέφονται γύρω από τον προϋπολογισμό, τον πληθωρισμό, τα μισθολόγια, τα ελλείμματα, τις διαρθρωτικές αλλαγές, τη φορολογία, την ανάπτυξη, τη διαφάνεια, την ανταγωνιστικότητα. Κυβέρνηση και κόμματα ανοίγουν τα χαρτιά τους. Το παιχνίδι των προσδοκιών και ο πυρετός των εκτιμήσεων δεν έχει να κάνει μόνο με τη νέα σύνθεση του Κοινοβουλίου. Απτεται επίσης της «πραγματικής οικονομίας»: του σχεδιασμού των επιχειρήσεων, της συμπεριφοράς των  καταναλωτών, ακόμα και της πορείας του χρηματιστηρίου. Η χώρα βαδίζει προς τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τι θα γίνει όταν, την επομένη των Aγώνων, παύσει να ρέει το δημόσιο και κοινοτικό χρήμα στα έργα υποδομών, οι τουρίστες και οι φίλαθλοι επιστρέψουν στις χώρες τους και η ευφορία των Αγώνων κοπάσει; Εκμεταλλευτήκαμε επαρκώς την αναπτυξιακή ώθηση της Ολυμπιάδας; Προετοιμαστήκαμε επαρκώς για την «επόμενη ημέρα»; Η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλάζει. Πολλά τα ερωτήματα, οι προκλήσεις και τα διλήμματα: Ποια η θέση της Ελλάδας στη διευρυμένη ευρωπαϊκή οικογένεια; Τι θα γίνει με την κατανομή των πόρων; Ωφελεί το ισχυρό κοινό νόμισμα την τσέπη του καταναλωτή και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας; Πρέπει (και ποια) κράτη-μέλη να τιμωρούνται αν παρεκκλίνουν από το Σύμφωνο Σταθερότητας σε συνθήκες ύφεσης; Η παγκόσμια οικονομία ανακάμπτει. Το ίδιο και τα χρηματιστήρια. Θα συνεχιστεί αυτή η πορεία; Αν ναι με ποιο ρυθμό; Πόσο γρήγορα θα ορθοποδήσουν οι κλάδοι και οι χώρες που επλήγησαν περισσότερο από την ύφεση; Τι θα γίνει όταν αρχίσουν να ανεβαίνουν τα επιτόκια στα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και στα πανάκριβα ακίνητα; Τι ρόλο θα έχει η ασύμμετρη απειλή που συνεχίζει να σκιάζει με αβεβαιότητα τον κόσμο; Όπως είναι φανερό, ατενίζοντας τα οικονομικά πράγματα στα τέλη του 2003, γεννώνται περισσότερα ερωτήματα από αποτιμήσεις. Από αυτήν την άποψη, το έτος που αποχαιρετάμε μπορεί να χαρακτηριστεί έτος μετάβασης. X.K.   Εκστρατεία για το πάγωμα των τιμών, η «απάντηση» στο κύμα ανατιμήσεων Η τοποθέτηση του Κίμωνα Κουλούρη στο υπουργείο Ανάπτυξης, στη θέση του αρμόδιου υφυπουργού για τα θέματα Εμπορίου, κατά τον ανασχηματισμό του Ιουλίου, είχε προϊδεάσει την κοινή γνώμη για την αντεπίθεση που ετοίμαζε η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει τις μεγάλες ανατιμήσεις σε βασικά καταναλωτικά αγαθά. Το Σύμφωνο Σταθερότητας πέθανε - Ζήτω το Σύμφωνο Σταθερότητας! Η εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης ήταν το κυριότερο -μετά τον πόλεμο στο Ιράκ- πεδίο αντιπαραθέσεων στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2003, με αφορμή τη «νίκη» της Γερμανίας και της Γαλλίας στο θέμα των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Στο κυνήγι των επενδύσεων με φορολογικά κίνητρα και νέο σύστημα ελέγχων Πώς θα προσελκύσουμε επενδύσεις; Μπορούν να αμβλυνθούν οι φορολογικές ανισότητες και αδικίες; Πώς θα καταπολεμήσουμε τη γραφειοκρατία; Αυτά ήταν ορισμένα από τα ερωτήματα στα οποία επιχειρήθηκε να δοθεί απάντηση με τον αναπτυξιακό νόμο και με ένα νέο, αντικειμενικό σύστημα φορολογικών ελέγχων. Πηγή εσόδων για τα δημόσια ταμεία ή απελευθέρωση της οικονομίας οι μετοχοποιήσεις; Στα τέλη Οκτωβρίου μία αποκάλυψη του υφυπουργού Οικονομικών Νίκου Φαρμάκη, έπειτα από ερώτηση του βουλευτή του Συνασπισμού Παναγιώτη Λαφαζάνη, ήρθε να ανατρέψει το σκηνικό που είχε στηθεί στο μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων. Η εγκατάλειψη της πολιτικής του «σκληρού δολαρίου» ενισχύει το ευρώ Η πορεία της ισοτιμίας του ευρώ αποτέλεσε και αποτελεί ένα από τους μεγαλύτερους «πονοκέφαλους» των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και των νομισματικών αρχών. Το ευρώ κατέγραψε αλλεπάλληλα ρεκόρ έναντι του δολαρίου. Η άνοδος αυτή εκτός από τις θετική της διάσταση έχει και αρνητικές επιπτώσεις. Η εξαγορά της Παπαστράτος από την Philip Morris και ο «γάμος» ΕΛΠΕ-Petrola Σε ένα διεθνές περιβάλλον που διακρίνεται από τη μείωση των εξαγορών και των συγχωνεύσεων, οι συμφωνίες της Παπαστράτος με την Philip Morris και των ΕΛΠΕ με την Petrola ήταν αυτές που έδωσαν διαφορετικό χρώμα στις εγχώριες επιχειρηματικές εξελίξεις. Φιλόδοξοι στόχοι για μία Ελλάδα «ευρωπαϊκών μεγεθών» ως το 2008 Μαζί με το κοινωνικό πακέτο, η «Χάρτα της Σύγκλισης» αποτελούσε μία προσπάθεια για ανατροπή του πολιτικού κλίματος. Ήταν όμως και μία πρωτότυπη πρωτοβουλία να τεθεί σε διάλογο ένα ποσοτικοποιημένο οικονομικό πρόγραμμα τετραετίας, με εσωτερική συνοχή και στόχο την «επιτάχυνση των ρυθμών σύγκλισης». Όταν ο διεθνής και εγχώριος ανταγωνισμός πλήττει την απασχόληση Στις αρχές Μαΐου μία δυσάρεστη είδηση κυριαρχούσε στην επικαιρότητα: Ο ελβετικός όμιλος Schiesser ανακοίνωσε τη διακοπή λειτουργίας της θυγατρικής μονάδας (Palco) στην Αθήνα, ρίχνοντας στην ανεργία 500 εργαζόμενες της εταιρείας. Δεν ήταν η πρώτη, δυστυχώς όμως ούτε και η τελευταία περίπτωση. Ο Ντούιζενμπεργκ παραδίδει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στον Τρισέ Στις 29 Οκτωβρίου οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ τίμησαν τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Βιμ Ντούιζενμπεργκ, σε μία λαμπρή εκδήλωση, ενδεικτική του σεβασμού προς τον Ολλανδό τραπεζίτη. Τα πράγματα όμως δεν ήταν έτσι από την αρχή... Ο μεγάλος συμβιβασμός στη μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής Με επιτυχία αντιμετωπίστηκε ένας από τους μεγάλους «πονοκεφάλους» της ελληνικής προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Η αναθεώρηση Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Ο τελικός συμβιβασμός βρήκε ευνοημένη τη χώρα μας, στο σύνολο σχεδόν των θεμάτων που άπτονταν τα συμφέροντα του Έλληνα αγρότη. Νέα σελίδα στη σύγκρουση Πούτιν - ρωσικής «ολιγαρχίας» με την υπόθεση Yukos Η είδηση της σύλληψης του ισχυρού άνδρα του ρωσικού πετρελαϊκού κολοσσού Yukos, Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, στις 25 Οκτωβρίου, έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία στις διεθνείς αγορές. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν άνοιγε μία νέα σελίδα στη σύγκρουση με τη ρωσική «ολιγαρχία». Νίκη της δημοκρατίας ή επιστροφή στον προστατευτισμό η αποτυχία της Συνόδου του ΠΟΕ; Τα μηνύματα για την 5η Σύνοδο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου στο Κανκούν του Μεξικού ήταν απαισιόδοξα, ήδη αρκετούς μήνες πριν την πραγματοποίηση της συνάντησης των υπουργών από τις 146 χώρες-μέλη του ΠΟΕ. Η έκβαση δεν ήταν διαφορετική από τις εκτιμήσεις. Έριδες και αντιπαραθέσεις για το Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης Πεδίο σκληρών πολλές φορές πολιτικών αντιπαραθέσεων αποτέλεσε κατά το 2003 η διαχείριση του Γ΄Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, οι ρυθμοί απορρόφησης των κοινοτικών πόρων και η ποιότητα των έργων που υλοποιούνται στην ελληνική επικράτεια. Νέος «οδικός χάρτης» για τις συντάξεις στην Ευρώπη Ανεμος δραστικών αλλαγών στο ασφαλιστικό σύστημα πνέει σε όλη την Ευρώπη, με κύριο χαρακτηριστικό την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης. Η ΕΕ είναι αντιμέτωπη με την κρίση των συντάξεων και του κοινωνικού κράτους της «παλαιάς Ευρώπης». Οι αεροπορικές εταιρείες ενώπιον των «τεσσάρων ιπποτών της Αποκαλύψεως» Μετά την 11η Σεπτεμβρίου και την παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση, η άτυπη πνευμονία και ο πόλεμος στο Ιράκ κατάφεραν νέα πλήγματα για τις αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες για να ορθοποδήσουν αναζητούν πλέον τη δύναμη εν τη ενώσει. Για το υπερηχητικό αεροσκάφος Concorde ήταν όμως πολύ αργά.

read more "2003 Γεγονοτα"