Χρονιά ορόσημο ήταν
για την Ελλάδα το 2004.
Ήταν η χρονιά των
Ολυμπιακών Αγώνων, των εκλογών, της
κυβερνητικής αλλαγής, του χρυσού
ποδοσφαιρικού καλοκαιριού. Η χρονιά
που θρηνήσαμε τους μαθητές στο πολύνεκρο
δυστύχημα στο Μαλιακό, αλλά και τους
νεκρούς στις συμφορές που χτύπησαν
αλλεπάλληλα τις Ένοπλες Δυνάμεις. Η
χρονιά που επέστρεψαν στην πολιτική
ζωή οι καταγγελίες για σκάνδαλα και οι
εξεταστικές επιτροπές. Για την Κύπρο
το 2004 ήταν η χρονιά της Ευρώπης και του
δημοψηφίσματος.
Κατά τα άλλα, η
τρομοκρατία συνέχισε να σκορπίζει τον
πανικό ανά τον κόσμο. Στόχος της αυτή
τη φορά οι μαθητές του Μπεσλάν στον
Καύκασο και η Μαδρίτη. Στο Ιράκ και την
Αφρική ο θάνατος εξακολουθεί να είναι
καθημερινότητα, όπως και στα κατεχόμενα
από το Ισραήλ αραβικά εδάφη, όπου οι
Παλαιστίνιοι «αποχαιρέτησαν» τον ηγέτη
τους Γιασέρ Αραφάτ, όχι όμως και το
όνειρό τους για μία ελεύθερη πατρίδα.
Πιο κοντά στο δικό
τους όνειρο βρέθηκαν πάντως εκατομμύρια
Ευρωπαίων που είδαν την ΕΕ να γκρεμίζει
τα σύνορα και να ενώνει τους λαούς της
Γηραιάς Ηπείρου, διεκδικώντας ένα
περιβάλλον ειρηνικής και σταθερής
ανάπτυξης.
Στην άλλη άκρη το
Ατλαντικού, το 2004 αποδείχτηκε δημιουργικό
όχι μόνο για τον Τζορτζ Μπους που κέρδισε
μία ακόμη τετραετία στο Λευκό Οίκο, αλλά
και την αμερικανική οικονομία που, παρά
τις τιμές ρεκόρ του πετρελαίου στις
διεθνείς αγορές και τα απειλητικά
«δίδυμα» ελλείμματα, εισήλθε σε τροχιά
ανάκαμψης βοηθούμενη και από την
πρωτοφανή υποχώρηση του δολαρίου έναντι
του ευρώ.
Στην Ελλάδα ωστόσο η
οικονομία βρέθηκε «εγκλωβισμένη» στην
απογραφή με την απειλή των κυρώσεων από
την ΕΕ να πλανάται ως δαμόκλειος σπάθη
πάνω από τη χώρα.
Πιστοί στο ραντεβού
μας για πέμπτη συνεχή χρονιά, σταχυολογήσαμε
και φέτος τα 10-15 σημαντικότερα, κατά την
κρίση μας, γεγονότα για καθεμία κατηγορία
της ειδησεογραφίας του in.gr. Στο αφιέρωμά
μας συμπεριλάβαμε πολλά, αλλά παραλείψαμε
ακόμη περισσότερα.
Μεταξύ αυτών που
παραλείψαμε είναι οι προβλέψεις για το
2005. Σίγουρα, πολλές από τις εξελίξεις
το έτος που ακολουθεί θα είναι συνέχεια
όσων προηγήθηκαν. Η συζήτηση γύρω από
την έγκριση του Ευρωσυντάγματος, οι
εκλογές στο Ιράκ και τα Παλαιστινιακά
Εδάφη, η πιθανή επιβράδυνση του ρυθμού
ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας
μετά τις καλές αποδόσεις του 2004, η
εμβάθυνση του χάσματος μεταξύ των
Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας είναι
μερικές μόνο από τις αναμενόμενες
εξελίξεις. Η εμπειρία μας διδάσκει όμως
ότι καθοριστικό ρόλο στην ιστορική
πορεία διαδραματίζουν οι απρόβλεπτοι
παράγοντες, κάτι που ευχόμαστε να μην
συμβεί. Αντιθέτως ευχόμαστε να επαληθευτεί
η πρόβλεψη ότι, εάν όλα εξελιχθούν ομαλά,
το 2005 θα είναι η χρονιά με τους λιγότερους
θανάτους από το 1920 εξαιτίας των ένοπλων
συγκρούσεων σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Νέα πολιτική
σελίδα
Το 2004 σημαδεύτηκε από
την εκλογική νίκη της ΝΔ και τις
μετεκλογικές δονήσεις για τα κόμματα
της αντιπολίτευσης, τους τριγμούς από
την εξεταστική επιτροπή για τους
εξοπλισμούς και τις παράνομες μετεγγραφές,
το σοκ από την υπόθεση ντόπινγκ, τα
δυστυχήματα των Ενόπλων Δυνάμεων και
του Μαλιακού και το «πάγωμα» από την μη
επίλυση του Κυπριακού και την αναγνώριση
της ΠΓΔΜ από τις ΗΠΑ.
Οι εκλογές του Μαρτίου
οδήγησαν σε αλλαγή στη διακυβέρνηση
της χώρας και οι συγκυρίες (ευρωεκλογές,
Ολυμπιακοί Αγώνες) έδωσαν στη νέα ηγεσία
μεγαλύτερη από τη συνήθη περίοδο χάριτος.
Την ίδια ώρα, ΠΑΣΟΚ και Συνασπισμός
προχώρησαν σε αλλαγή προέδρων, ενώ το
κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης
μπήκε σε διαδικασία διαλόγου εν όψει
αλλαγών εκ βάθρων που αναμένονται στο
Συνέδριο του 2005.
Από τις πρώτες προκλήσεις
που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ο νέος
πρωθυπουργός ήταν το δημοψήφισμα στην
Κύπρο για την επίλυση του πολιτικού
προβλήματος βάσει του σχεδίου Ανάν, το
οποίο τελικά δεν κατάφερε να ενώσει τη
νήσο. Η Κύπρος υπήρξε το «αγκάθι» στις
σχέσεις με την Τουρκία, καθώς η Αγκυρα
αρνήθηκε να την αναγνωρίσει εν όψει της
λήψης ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών
διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, οι σχέσεις
με την Αγκυρα έδωσαν την εντύπωση ότι
βελτιώνονται ακόμη περισσότερο με την
κουμπαριά Καραμανλή - Ερντογάν και την
επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού στην
Ελλάδα. Ωστόσο, οι αερομαχίες πάνω από
το Αιγαίο, η με τελεσφόρηση των
διερευνητικών επαφών μεταξύ των δύο
υπουργείων Εξωτερικών, η συνέχιση της
καταπάτηση των δικαιωμάτων του
Οικουμενικού Πτριαρχείου έδωσαν έδαφος
για συνέχιση της έλλειψης εμπιστοσύνης
εκατέροθεν.
Στο εσωτερικό, η ΝΔ
επιχείρησε να εφαρμόσει ορισμένες
προεκλογικές δεσμεύσεις της, όπως τη
μονιμοποίηση των συμβασιούχων και την
εφαρμογή της διαφάνειας, μέσω εξεταστικής
επιτροπής για τους εξοπλισμούς, ωστόσο
δεν έλειψαν τα «παρατράγουδα».
Στην εξεταστική
επιτροπή για τους εξοπλισμούς, περισσότερες
αποκαλύψεις έγιναν εκτός αιθούσης του
Κοινοβουλίου, παρά εντός. «Βόμβα» στα
θεμέλια της εξεταστικής αποτέλεσαν
το λεγόμενο «βίντεο της Μόσχας», οι
τραπεζικοί λογαριασμοί, σωρεία μυστικών
εγγράφων κ.ά.. Στο μέτωπο των συμβασιούχων,
εκείνοι που δεν περιλαμβάνονται στις
ρυθμίσεις του υπουργείου Εσωτερικών,
προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη, διεκδικώντας
την ακύρωση των νομοθετημάτων, ενώ στον
«αέρα» βρέθηκε η διαδικασία κρίσεων
στο Δημόσιο, λόγω παρατυπιών.
Πονοκέφαλο στην
κυβέρνηση προκάλεσε και η υπόθεση των
παράνομων μετεγγραφών, που ξεκίνησε
από την αποπομπή του Σάββα Τσιτουρίδη
και κατέληξε στη δήλωση της Μαριέττας
Γιαννάκου ότι περισσότερες αποκαλύψεις
δεν θα άντεχε ο πολιτικός κόσμος.
Τριγμούς προκάλεσε
στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας η πτώση
του Σινούκ, στο οποίο επέβαινε ο Πατριάρχης
Αλεξανδρείας και το «καμφούζιο» που
ακολούθησε σε σχέση με την ενημέρωση
της κυβέρνησης, καθώς και άλλα δυστυχήματα
στις Ένοπλες Δυνάμεις.
Όσον αφορά στους
λαμπρούς Ολυμπιακούς, η Ελλάδα
παρακολούθησε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον
τόσο τους αγώνες, όσο και την υπόθεση
του τροχαίου ατυχήματος που είχαν οι
Κώστας Κεντέρης και Κατερίνα Θάνου, την
παραμονή των Ολυμπιακών Αγώνων, και ενώ
τους αναζητούσαν για έλεγχο ντόπινγκ,
καθώς και τις αποκαλύψεις για
τις «φαρμακαποθήκες» του Χρήστου
Τζέκου.
Η.Κ.
| Αλλαγή πολιτικού σκηνικού στις 7 Μαρτίου |
| Το πρώτο εξάμηνο του 2004, η χώρα έζησε σε προεκλογικούς ρυθμούς, λόγω των βουλευτικών εκλογών και των ευρωεκλογών. Στην αναμέτρηση της 7ης Μαρτίου νικήτρια αναδείχθηκε η ΝΔ, με διαφορά περίπου πέντε μονάδων από το ΠΑΣΟΚ, διαφορά που διευρύνθηκε την 13η Ιουνίου στις ευρωεκλογές. |
| H Εξεταστική Επιτροπή για τους εξοπλισμούς και οι πρωτοβουλίες για τη διαφάνεια |
| Η μακρά περίοδος πολιτικής νηνεμίας, από τις εκλογές του Μαρτίου έως και τη λήξη των Ολυμπιακών Αγώνων, έληξε απότομα στη διάρκεια του φθινοπώρου, όταν άνοιξαν σταδιακά ζητήματα που άπτονταν της διαφάνειας -θέμα το οποίο η ΝΔ είχε αναδείξει σε «σημαία» της. |
| Ηχηρό «evet», συντριπτικό «όχι» από την ευρωπαία Κύπρο |
| Η πρόταση λύσης του Κυπριακού είχε όνομα: Σχέδιο Ανάν. Η διαδικασία επίσης: Δημοψήφισμα. Και ο δρόμος μέχρι να ανοίξουν οι κάλπες είχε τα πάντα: διαγγέλματα, συγκεντρώσεις, παροτρύνσεις και πιέσεις στα όρια εκβιασμού. Η κάλπη τελικά έβγαλε ένα «evet» και ένα «όχι». |
| Μονιμοποίηση συμβασιούχων με δύο ταχύτητες |
| Η κυβέρνηση επιχείρησε να δώσει λύση στο πρόβλημα των συμβασιούχων, με δύο Προεδρικά Διατάγματα, που προβλέπουν μονιμοποίηση για όσους πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια και ένα νομοσχέδιο που μοριοδοτεί όσους δεν εμπίπτουν στις ρυθμίσεις των ΠΔ. Ωστόσο, δεν έλειψαν οι αντιδράσεις και οι προσφυγές στη Δικαιοσύνη. |
| Από την Αθήνα το ευρωπαϊκό διαβατήριο της Τουρκίας |
| Η επίσκεψη του Ερντογάν στην Ελλάδα και η στήριξη της Αθήνας στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας ήταν τα σημεία αναφοράς στις ελληνοτουρκικές σχέσεις το 2004. Περαιτέρω, οι κκ. Καραμανλής και Ερντογάν δέθηκαν με τα δεσμά των κουμπάρων. Ωστόσο, τα «αγκάθια» στις διμερείς σχέσεις έδωσαν και πάλι το «παρών»: Αερομαχίες, Κυπριακό, οι λεγόμενες «γκρίζες ζώνες» και η καταπάτηση των δικαίων του Πατριαρχείου. |
| Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν μονομερώς την ΠΓΔΜ ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας» |
| Στις 4 Νοεμβρίου οι ΗΠΑ προχωρούν στη μονομερή αναγνώριση της ΠΓΔΜ ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας», προκαλώντας ενθουσιασμό στα Σκόπια, «πονοκέφαλο» στην ελληνική κυβέρνηση και έντονη διπλωματική κινητικότητα σε όλα τα επίπεδα. Το πολιτικό κλίμα ωστόσο, φαίνεται ότι δεν έχει καμία σχέση με αυτό του 1992... |
| Ο Κάρολος Παπούλιας υποψήφιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας |
| «Είστε το πρόσωπο που μπορεί να ενώσει τους Έλληνες». Με αυτά τα λόγια ο πρωθυπουργός ειδοποίησε στις 12 Δεκεμβρίου τον πρώην υπουργό Εξωτερικών του ΠΑΣΟΚ Κ.Παπούλια για την επιλογή του ως διαδόχου του Κ.Στεφανόπουλου στη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας. |
| «Πέταλο» θανάτου ο Μαλιακός ξύπνησε τις θλιβερές μνήμες από τα Τέμπη |
| 13 Απριλίου 2003 - 27 Σεπτεμβρίου 2004: Τι συνδέει αυτές τις δύο ημερομηνίες; Η ίδια κρατική αναλγησία, η ίδια εκ των υστέρων κινητοποίηση. Οι επτά νεκροί μαθητές στα Καμένα Βούρλα ήρθαν να προστεθούν στους 21 των Τεμπών, καταδεικνύοντας με το χειρότερο τρόπο τα τεράστια κενά στην οδική ασφάλεια της χώρας. |
| Προβληματισμός από τα πολύνεκρα δυστυχήματα στις Ένοπλες Δυνάμεις |
| Οι Ένοπλες Δυνάμεις θρήνησαν 24 ανθρώπους σε τρία διαφορετικής φύσεως πολύνεκρα δυστυχήματα το 2004, που όμως καταδεικνύουν όλα το ίδιο πράγμα: ότι οι ΕΔ χρήζουν ριζικής αναδιάρθρωσης, προκειμένου να ανταποκρίνονται μεν στις αυξημένες προκλήσεις των καιρών, αλλά και να εξασφαλίζουν τη σωματική ακεραιότητα του ανθρώπινου δυναμικού. |
| Μετεκλογικές διεργασίες σε όλο το πολιτικό φάσμα |
| Ο Γ.Παπανδρέου κινεί τις διαδικασίες για ένα «νέο ΠΑΣΟΚ». Ο Κ.Καραμανλής έστρεψε τη ΝΔ στο «κοινωνικό κέντρο». Ο Ν.Κωνσταντόπουλος αποχωρεί και ο ΣΥΝ εκλέγει νέο πρόεδρο. Το ΔΗΚΚΙ διαλύθηκε και το ΚΚΕ οδεύει αισίως στο 17ο συνέδριό του. |
| Τα αληθινά ψέματα της υπόθεσης ντόπινγκ στην Ελλάδα |
| Η νύχτα της 12ης Αυγούστου και το μυστήριο που εξακολουθεί να καλύπτει όσα έγιναν -ή δεν έγιναν- τότε σκίασαν για πάντα τον ελληνικό αθλητισμό. Από εθνικοί ήρωες, οι Κώστας Κεντέρης, Κατερίνα Θάνου και Χρήστος Τζέκος έγιναν αποδιοπομπαίοι και ο φάκελος ντόπινγκ, με αρκετή καθυστέρηση, άνοιξε και στη χώρα μας. |
| Ο αθώος, οι καταδικασθέντες και τα «υπολείμματα» της τρομοκρατίας |
| Μετά τη δίκη της 17Ν το 2003 και τη φετινή δίκη των κατηγορουμένων για τον ΕΛΑ, επικράτησε η αίσθηση ότι η υπόθεση της εγχώριας τρομοκρατίας έχει πλέον «κλείσει». Ωστόσο, τις Αρχές απασχόλησαν δύο βομβιστικές επιθέσεις, ενώ σε μια άλλη περίπτωση υπήρξε ανάληψη ευθύνης και προκήρυξη. |
| Αγώνες... αντιπαράθεσης για το πριν και το μετά των Ολυμπιακών έργων |
| Πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης αποτέλεσαν οι Ολυμπιακές εγκαταστάσεις, ειδικά όσον αφορά στις χρονικές καθυστερήσεις στην κατασκευή τους, μόνιμη αιτία άγχους για τους διοργανωτές. Τελικά ολοκληρώθηκαν έγκαιρα, αλλά μετά το τέλος των Αγώνων όμως, ένα ερώτημα πρόβαλε δριμύτερο: Ωραία τα έργα, αλλά πώς θα αξιοποιηθούν; |
| Αποκαλύψεις και παραιτήσεις για μετεγγραφές που «δεν αντέχει ο πολιτικός κόσμος» |
| Ο Σάββας Τσιτουρίδης έγινε ο πρώτος
υπουργός της κυβέρνησης Καραμανλή
που παραιτήθηκε, έξι μόλις μήνες μετά
την εκλογική νίκη της ΝΔ. Παραιτήθηκε
για τη μετεγγραφή του γιου του,
ανοίγοντας τον ασκό του Αιόλου για
ένα ζήτημα που «δεν αντέχει ο πολιτικός
κόσμος»... |
