Συνολικές προβολές σελίδας

Σάββατο 29 Μαρτίου 2014

Γκαστ Αβρακότος 1938 – 2005


Γκαστ Αβρακότος
1938 – 2005

Θρυλικός πράκτορας της CIA, με καταγωγή από τη Λήμνο, γνωστός στους κύκλους των μυστικών υπηρεσιών με τα προσωνύμια «Μίστερ Βρόμικος» και «Τζέιμς Μποντ των φτωχών». Έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην ήττα των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν, αλλά προετοίμασε άθελά του το φαινόμενο Μπιν Λάντεν.
Ο Γκαστ Αβράκωτος (Gust Avrakotos) γεννήθηκε το 1938 στην πόλη Αλικίπα της Πενσυλβάνιας και ήταν γιος έλληνα μετανάστη από τη Λήμνο. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει μικρός το σχολείο για να βοηθήσει τη φτωχή οικογένειά του. Δούλεψε αρχικά σε χαλυβουργείο και αργότερα πουλούσε τσιγάρα στις ταβέρνες της περιοχής. Επανήλθε στο σχολείο και αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ το 1962.
Την ίδια χρονιά προσλήφθηκε από τη CIA, όταν το «ευαγές ίδρυμα του Λάνγκλεϊ» άνοιξε τις πόρτες του και σε αποφοίτους μη ονομαστών πανεπιστημίων. Η γνώση της Ελληνικής ήταν το κύριο προσόν που τον έφερε στην Αθήνα λίγο πριν από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Παρέμεινε στο κλιμάκιο της CIA στην ελληνική πρωτεύουσα έως το 1978, όταν ανακλήθηκε στην Ουάσιγκτον, επειδή «κάηκε» ως πράκτορας από τις αποκαλύψεις του συναδέλφου του Φίλιπ Έιτζι.
Στην Αθήνα ήταν ο σύνδεσμος της υπηρεσίας με τους χουντικούς και ιδιαίτερα με τον αόρατο δικτάτορα Δημήτριο Ιωαννίδη. Συνεργάστηκε άψογα μαζί τους, αφού τους συνέδεε ο σκληρός αντικομμουνισμός. Τους συμβούλεψε, μάλιστα, να μη δώσουν στον Ανδρέα Παπανδρέου διαβατήριο για το εξωτερικό, όπως ζητούσε ο Λευκός Οίκος, αλλά «να... εκτελέσουν τον αλήτη, γιατί θα επιστρέψει και θα τον βρείτε μπροστά σας»!
Η δυσκολότερη στιγμή της ελληνικής του καριέρας ήταν η δολοφονία του προϊσταμένου του Ρίτσαρντ Γουέλς από την πρωτοεμφανιζόμενη τότε «17 Νοέμβρη» (23 Δεκεμβρίου 1975). Ζήτησε από τους προϊσταμένους του στην Αμερική να του δώσουν το «πράσινο φως» για να ανακαλύψει τους δολοφόνους και να τους πληρώσει με το ίδιο νόμισμα. Το αίτημά του απερρίφθη.
Μετά την Αθήνα, ο Αβρακότος έμεινε χωρίς δουλειά, αφού η CIA αδυνατούσε να του βρει μια αποστολή. Τον θεωρούσε άξεστο, αγροίκο και βρωμόστομο. Το προφίλ του έλληνα μετανάστη δεν ταίριαζε με τους ραφινάτους τρόπους ενός αγγλοσάξονα πράκτορα της «Εταιρείας». Αφού επέζησε μιας μεγάλης εκκαθάρισης στα τέλη της δεκαετίας του '70, τελικά βρήκε μια θέση στο σταθμό της CIA στη Βηρυτό, όπου διέπρεψε και έκανε το μεγάλο όνομα.
Στο γραφείο της Βηρυτού υπαγόταν και η περιοχή του Αφγανιστάν, στην οποία από το 1979 είχαν εισβάλει οι Σοβιετικοί για να υποστηρίξουν το φιλικό τους καθεστώς. Οι Αμερικανοί ανησύχησαν και ο πρόεδρος Κάρτερ συνέστησε ένα γραφείο στο Λευκό Οίκο για την παρακολούθηση της κατάστασης. Αρχικά, το γραφείο υπολειτουργούσε, αλλά η έλευση του Ρόναλντ Ρίγκαν στην εξουσία άλλαξε το σκηνικό.
Με την υποστήριξη της πανίσχυρης επιτροπής του Κογκρέσου για τις μυστικές υπηρεσίες, της οποίας προΐστατο ένας παθιασμένος αντικομουνιστής, ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Τσαρλς Γουίλσον, προετοιμάστηκε μια γιγαντιαία συγκεκαλυμμένη επιχείρηση για την ενίσχυση των αφγανών μουτζαχεντίν, που μάχονταν τους Σοβιετικούς. Ήταν η μεγαλύτερη επιχείρηση στην ιστορία της CIA, που της απορρόφησε το 70% του προϋπολογισμού της.
Ο Αβρακότος ήταν ο άνθρωπος που την έφερε σε πέρας. Πήγε στο Κάιρο και αγόρασε εκατοντάδες χιλιάδες «Καλάσνικοφ» από τα αποθέματα του αιγυπτιακού στρατού, ενώ σε συμφωνία με τους Πακιστανούς, οι μουτζαχεντίν εκπαιδεύτηκαν στο έδαφός τους από άνδρες της CIA. Το πρόβλημα της μεταφοράς του οπλισμού στα κακοτράχαλα εδάφη του Αφγανιστάν το αντιμετώπισε με ευφάνταστο τρόπο. Αγόρασε μουλάρια από την Κύπρο, τα φόρτωσε σε ένα καράβι και μέσω Πακιστάν τα πολεμοφόδια έφθασαν και στα πιο δυσπρόσιτα λημέρια των ανταρτών από τα συμπαθή τετράποδα.
Η χαριστική βολή για τους Σοβιετικούς ήλθε με τους αντιαεροπορικούς πυραύλους «Στίγκερ», που προμήθευσε ο Αβρακότος στους αντάρτες. Οι πύραυλοι αυτοί προκάλεσαν μεγάλες απώλειες στη Σοβιετική Αεροπορία. Και χωρίς ικανή αεροπορική κάλυψη ήσαν καταδικασμένοι. Οι Σοβιετικοί βρέθηκαν τότε σε πολύ δύσκολη θέση. Η επιχείρηση «Αφγανιστάν» τους κόστιζε πάνω από 3 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο, τα θύματα ήταν πολλά, η οικονομία της χώρας παρέπαιε. Έτσι, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ πήρε την απόφαση να αποσύρει τις σοβιετικές δυνάμεις από την περιοχή το 1989.
Η συνεισφορά του ελληνοαμερικανού πράκτορα ήταν καθοριστική στο αποκληθέν «ρωσικό Βιετνάμ», που αποτέλεσε τον επιθανάτιο ρόγχο της Σοβιετικής Ένωσης. Όμως, σε βάθος χρόνου, η επιχείρηση αυτή γύρισε εις βάρος των Αμερικανών και ο οπλισμός και τα χρήματα που έδωσαν στους Μουτζαχεντίν έθρεψαν το φαινόμενο των Ταλιμπάν και του Μπιν Λάντεν, τους οποίους σήμερα μάχονται οι Αμερικανοί στο Αφγανιστάν και όχι μόνο.
Ο Αβρακότος συνταξιοδοτήθηκε το 1989 και στη συνέχεια απασχολήθηκε ως δημοσιογράφος και αναλυτής στη News Corp. του Ρούμπερτ Μέρντοχ. Το 1997 επανήλθε ως σύμβουλος στη CIA, όταν στο τιμόνι της βρισκόταν ένας άλλος ελληνοαμερικανός, ο Τζορτζ Τένετ. Το 2003 εγκατέλειψε οριστικά το πρακτοριλίκι και την 1η Δεκεμβρίου 2005 τα εγκόσμια. Τέλεσε δύο γάμους και απέκτησε ένα γιο.
Η δράση του καλυπτόταν από πέπλο σιωπής, μέχρις ότου έγινε γνωστή το 2003 από τον αμερικανό δημοσιογράφο Τζορτζ Κράιλ στο βιβλίο του «Ο Πόλεμος του Τσάρλι Γουίλσον» («Charlie Wilson's War»). Τα δικαιώματα του βιβλίου αγόρασε ο Τομ Χανκς και χρηματοδότησε την ομώνυμη ταινία. Τη σκηνοθέτησε ο Μάικλ Νίκολς και πρωταγωνιστούν ο Τομς Χάνκς και η Τζούλια Ρόμπερτς. Το ρόλο του Αβρακότου στην ταινία ερμηνεύει ο γνωστός ηθοποιός Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν.

read more "Γκαστ Αβρακότος 1938 – 2005"

Τρίτη 18 Μαρτίου 2014

Μικέλης Άβλιχος

Μικέλης Άβλιχος
1844 – 1917

Σατιρικός ποιητής από την Κεφαλλονιά, από τους τελευταίους εκπροσώπους της Επτανησιακής Σχολής. Μυήθηκε στις αναρχικές ιδέες στην Ελβετία, όπου σπούδαζε και με την ελευθερόφρονα στάση του προκαλούσε συχνά τη μήνι των συμπατριωτών του Ληξουριωτών.
Ο Μικέλης (Μιχαήλ) Άβλιχος γεννήθηκε στις 18 Μαρτίου του 1844 στο Ληξούρι από εύπορη και αριστοκρατική οικογένεια. Διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα στο Πετρίτσειο Λύκειο του Ληξουρίου και αργότερα σπούδασε φιλολογία στη Βέρνη της Ελβετίας. Κατά την εκεί παραμονή του επηρεάστηκε αποφασιστικά από τα επαναστατικά ρεύματα που συντάραζαν εκείνη την περίοδο την Ευρώπη και ιδιαίτερα από την προσωπικότητα και τις ιδέες του Ρώσου αναρχικού Μιχαήλ Μπακούνιν.
Όταν αργότερα επέστρεψε στο Ληξούρι, έταξε σκοπό της ζωής του την ηθική και πνευματική αναμόρφωση των συμπολιτών του, την απελευθέρωσή τους από τις θρησκευτικές και κοινωνικές προκαταλήψεις τους. Ως όπλο σ' αυτόν τον αγώνα χρησιμοποίησε τη σάτιρα, μία σάτιρα καυστική, που γρήγορα του στέρησε φιλίες και συμπάθειες και τον έκανε να ζει μέσα σε κοινωνική και πνευματική μοναξιά.
Πολιτικά ήταν οπαδός του Ληξουριώτη ριζοσπάστη πολιτικού Γεωργίου Τυπάλδου-Ιακωβάτου, γνωστού με το προσωνύμιο Γιωργαντάρας, λόγω της πληθωρικής παρουσίας του στη Βουλή. Όπως και εκείνος, πίστευε πως ο μεγαλύτερος εχθρός του ελληνισμού ήταν η Ρωσία, γι' αυτό και σατίριζε δριμύτατα τον Ελευθέριο Βενιζέλο, όταν αυτός πήρε, στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, το μέρος της Αντάντ, της οποίας ήταν βασικό μέλος η μισητή του Ρωσία.
Σύγχρονος και συμπατριώτης του Ανδρέα Λασκαράτου, πίστευε, όπως κι εκείνος, στην αναμορφωτική και ηθικοπλαστική δύναμη της σάτιρας. Η σάτιρά του δεν καταφεύγει τόσο εύκολα στο γέλιο, όσο του Λασκαράτου. Είναι περισσότερο σκυθρωπή, πικρή και αιχμηρή («με πίσσα και με θειάφι γράφω», έλεγε). Εν τούτοις κάτω από την οργίλη σάτιρα κρύβεται πάντα μία τρυφερότητα και ελεγειακή λυρική διάθεση, όπως ήταν ακριβώς και ο ποιητής ως άνθρωπος. Όσοι τον γνώριζαν, τον περιγράφουν ως εξαιρετικά πράο και προσηνή.
Ο Άβλιχος ζούσε στη συνοικία του Αγίου Δημητρίου και στο σπίτι του μπορούσε να δει κανείς δίπλα-δίπλα την εικόνα του Αγίου Ανδρέα και την προσωπογραφία του Μπακούνιν, για να υπενθυμίζει στον επισκέπτη ότι ο ένοικος του σπιτιού ήταν ένας σαρκαστής και άθεος. Σύμφωνα, όμως, με τους φίλους του δεν ήταν άθεος, αλλά πίστευε σε μία δεύτερη ζωή και σ' ένα δικό του θεό. Χαρακτηριστικό είναι ότι λίγο προτού παραδώσει το πνεύμα στο νοσοκομείο του Αργοστολίου, ψέλλισε στους θρηνούντες φίλους του: «Μην κλαίτε! Ο Μικέλης πάει στη ζωή!...»
Το πιο φιλόδοξο έργο του είναι το μακρόστιχο σατιρικό ποίημα «Η Πινακοθήκη της Κολάσεως», που έμεινε ημιτελές, Σ’ αυτό φαντάζεται τον εαυτό του ως ζωγράφο, που τον αγγάρεψε ο διάβολος να στολίσει την Κόλαση με εικόνες «ψυχών σατανικών». Κατόρθωσε έτσι να ζωγραφίσει τα πορτρέτα των πλέον μισητών του προσώπων και να προκαλέσει την οργή των συμπατριωτών του με τους καυστικούς στίχους του.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε στο Αργοστόλι. Συχνά επέστρεφε στην αγαπημένη γενέθλια πόλη του, με νοσταλγική διάθεση. «Το Ληξούρι είναι οι φίλοι μου», έλεγε, έστω κι αν οι φίλοι του ήταν πλέον λιγοστοί.
Ο Μικέλης Άβλιχος πέθανε στο Αργοστόλι στις 28 Νοεμβρίου του 1917, σε ηλικία 73 ετών.  Η σορός του διακομίστηκε στο Ληξούρι, όπου και ετάφη. Το φέρετρό του υποβαστάζετο από νέους του Ληξουρίου, οι οποίοι τον έκλαψαν με πραγματική συγκίνηση, καθώς ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στη νεολαία του Ληξουρίου.
Ο Άβλιχος, κατά τη διάρκεια της ζωής του, δημοσίευσε σκόρπια τα ποιήματά του σε περιοδικά ή χειρόγραφα γνωστά μόνο σε λίγους. Το 1920 έγινε το πρώτο μεγάλο λογοτεχνικό αφιέρωμα στο έργο του από το περιοδικό Νουμάς (τεύχος της 9ης Μαΐου), ενώ μόλις το 1959 κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά συγκεντρωμένα τα ποιήματά του από τον Χαράλαμπο Λιναρδάτο.

read more "Μικέλης Άβλιχος"

45 π.Χ.

45 π.Χ.

Γεγονότα

Γεννήσεις

Θάνατοι


read more "45 π.Χ."

Δευτέρα 17 Μαρτίου 2014

Νικόλας Άσιμος

Νικόλας Άσιμος
1949 – 1988


Ο τραγουδοποιός Νικόλας Άσιμος γεννήθηκε στις 20 Αυγούστου του 1949 στη Θεσσαλονίκη. Το πραγματικό του όνομα ήταν Νικόλαος Ασημόπουλος. Οι γονείς του ήταν από την Κοζάνη, όπου ο Νικόλας έζησε τα παιδικά του χρόνια και τελείωσε το σχολείο. Ως έφηβος, ασχολήθηκε με τον αθλητισμό. Διακρίθηκε στο άλμα εις ύψος, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση στους μαθητικούς αγώνες σχολείων της Μακεδονίας το 1965, καθώς και στο ποδόσφαιρο. Μάλιστα, του έγινε επίσημη πρόταση από την ομάδα της Κοζάνης, αλλά τελικά η συμφωνία ναυάγησε.
Στα δεκαοχτώ του έφυγε για τη Θεσσαλονίκη, για να σπουδάσει στο Νεοελληνικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής. Αρχικός στόχος του ήταν να περάσει στο τμήμα δημοσιογραφίας, την οποία άσκησε ερασιτεχνικά παράλληλα με τις σπουδές του. Σε κάποιο άρθρο του σε εφημερίδα της Θεσσαλονίκης χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το ψευδώνυμο Άσιμος κι έκτοτε το καθιέρωσε. Παράλληλα, ασχολήθηκε και με το θέατρο. Έφτιαξε ένα φοιτητικό θεατρικό εργαστήρι, παίζοντας Αριστοφάνη, Μένανδρο, Μολιέρο.
Τότε αγόρασε και την πρώτη του κιθάρα. Σχεδόν από την Α' Γυμνασίου έγραφε στιχάκια και ποιήματα, αλλά ποτέ δεν είχε εκδηλώσει καμία έφεση προς τη μουσική. Αυτοδίδακτος μουσικός, άρχισε εμφανίσεις σε μικρές μπουάτ. Ανυπότακτος, αγνόησε όλες τις προειδοποιήσεις της λογοκρισίας για τα τραγούδια του και τα λεγόμενά του. Συνελήφθη και κρατήθηκε στην Ασφάλεια. Όταν τον άφησαν, η ταυτότητά του είχε χαθεί. Δεν έβγαλε άλλη, παρά μόνο 18 χρόνια αργότερα, οπότε κατάφερε να του εκδώσουν μία ταυτότητα στο όνομα Άσιμος, με τη «διευκρίνιση» στο σημείο του θρησκεύματος: Άνευ θρησκεύματος.
Το 1973, και χωρίς πτυχίο, κατέβηκε στην Αθήνα. Εμφανίστηκε σε αρκετές μπουάτ στην Πλάκα, σε συνεργασία με τραγουδιστές, ηθοποιούς και συνθέτες, παρουσιάζοντας ένα πρόγραμμα με μουσική, κείμενα, σκετς και ντοκουμέντα κόντρα στο κατεστημένο: «5η εποχή», «11η εντολή», «Χνάρι», «Μουσικό Θέατρο Φτώχειας», «Σούσουρο». Ανάμεσα στους τότε συνεργάτες του, πολλά και γνωστά ονόματα: Γκαϊφύλιας, Τραντάλης, Πανυπέρης, Φινίκης, Μουζακίτης, Σπυρόπουλος κ.α.
Το 1975 κυκλοφόρησε τα πρώτα του τραγούδια σ' ένα δισκάκι 45 στροφών (Ρωμιός- Μηχανισμός). Παράλληλα άρχισε την έκδοση «παράνομων» κασετών, που ηχογραφούσε και διακινούσε μόνος του στα Προπύλαια, στο Πολυτεχνείο, στα Εξάρχεια, στο Μοναστηράκι, στο Λυκαβηττό. Δημιούργησε την «Exarchia Square Band» και συμμετείχε σε συναυλίες, κοινωνικοπολιτικές εκδηλώσεις, μουσικοθεατρικά σχήματα, θέατρο του δρόμου, διάφορα δρώμενα. Κατά καιρούς, συνεργάστηκε με πολλά σχήματα και καλλιτέχνες.
Το 1977 φυλακίστηκε για δύο μήνες, μαζί με άλλους πέντε εκδότες - συγγραφείς, με επίσημη κατηγορία: «εξέχουσες προσωπικότητες που επηρεάζουν αρνητικά το κοινωνικό σύνολο». Το 1981 έγραψε το βιβλίο «Αναζητώντας Κροκανθρώπους» και το 1982 κυκλοφόρησε τον πρώτο του μεγάλο δίσκο, με τίτλο «Ξαναπές το», σε τέσσερα τραγούδια του οποίου συμμετείχαν ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου και η Χαρούλα Αλεξίου.
Περίπου ένα χρόνο αργότερα άνοιξε ένα μαγαζάκι στα Εξάρχεια, στην οδό Καλλιδρομίου. Ήταν ο «Χώρος Προετοιμασίας» όπως το ονόμασε, αλλά και διαμονής, αφού αυτό ήταν και το σπίτι του. Εκεί έγραφε, συνέθετε τα τραγούδια του, πουλούσε βιβλία, παιχνίδια για παιδιά, πρόχειρα κοσμήματα κατασκευής γνωστών του, κασέτες δικές του κυρίως, φωτιστικά, πήλινα, κάρτες παλιές και πολλά άλλα.
Το 1987 οδηγήθηκε βιαίως σε ψυχοθεραπευτική κλινική και λίγο αργότερα στις φυλακές Κορυδαλλού, με την κατηγορία του βιασμού. Αποφυλακίστηκε με χρηματική εγγύηση, αλλά δεν κατάφερε να ξεπεράσει τη μεγάλη του πίκρα γι' αυτή την αβάσιμη κατηγορία, που δεν τεκμηριώθηκε ποτέ. Η εκκρεμούσα δίκη, μαζί με τ' άλλα προβλήματα που ήταν πολλά, συσσωρεύτηκαν μέσα του... Μετά από δύο ανεπιτυχείς απόπειρες αυτοκτονίας, στις 17 Μαρτίου του 1988 βρέθηκε κρεμασμένος στο σπίτι του.
Μετά θάνατον, κυκλοφόρησαν δύο ακόμη δίσκοι του: «Το φανάρι του Διογένη» με τη συμμετοχή της Σωτηρίας Λεονάρδου και το «Γιουσουρούμ - Στο φαλιμέντο του κόσμου», με τη συμμετοχή του Βασίλη Παπακωνσταντίνου.

read more "Νικόλας Άσιμος"

Σάββατο 1 Μαρτίου 2014

Μάρτιος

Μάρτιος

Ιανουάριος | Φεβρουάριος | Μάρτιος | Απρίλιος | Μάιος | Ιούνιος | Ιούλιος | Αύγουστος | Σεπτέμβριος | Οκτώβριος | Νοέμβριος| Δεκέμβριος
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31

Μάρτιος
Κυρ. Δευτ. Τρ. Τετ. Πεμ. Παρ. Σαβ.
1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
2014

Το Καλαντάρι του Μαρτίου από το Très riches heures du duc de Berry

Κεφαλή κρανοφόρου Άρη. Ρωμαϊκό αντίγραφο (ύστερος 2ος αιώνας μ.Χ.) ελληνικού πρωτότυπου του 5ου αιώνα π.Χ. αποδιδόμενο στον Αλκαμένη.
Wiktionary logo
Το Βικιλεξικό έχει λήμμα που έχει σχέση με το λήμμα:
Ο Μάρτιος ή Μάρτης (Μαρτς στα ποντιακά), είναι ο τρίτος μήνας του πολιτικού έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και έχει 31 ημέρες.

Ο Μάρτιος στην αρχαιότητα

Η αντιστοιχία του Μαρτίου με το αρχαίο αττικό ημερολόγιο είναι κατά το πρώτο 15νθήμερο με τον 8ο μήνα τον Ανθεστηριώνα, κατά δε το 2ο 15νθήμερο με τον 9ο τον Ελαφηβολιώνα. Ήταν ο μήνας που γιόρταζε η Δήλος τον μουσηγέτη θεό της, ενώ γιορτάζονταν επίσης και ο Διόνυσος των Ελευθερών, μιας μικρής κωμόπολης στα σύνορα Αττικής και Βοιωτίας. Αργότερα οι πολυήμερες γιορτές των «Διονυσίων εν άστει» στην Αθήνα ξεπέρασαν σε μεγαλείο όλες τις άλλες παρόμοιες γιορτές της περιφέρειας. Με τα Διονύσια συνδέθηκαν επίσης και τα Ασκληπιεία με θυσίες προς τιμήν του Ασκληπιού, και η πρώτη εμφάνιση των δραματικών αγώνων όπου διαγωνίζονταν τρεις τραγικοί ποιητές με μία τετραλογία και πέντε κωμικοί με μια κωμωδία ο καθένας.

Ρωμαϊκή Γερουσία: Ο Κικέρων επιτίθεται στον Καταλίνα, νωπογραφία 19ου αιώνα.
Κατά το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο το έτος άρχιζε από τον Μάρτιο συνεπώς τότε ήταν ο πρώτος μήνας του έτους κι έτσι η Πρωτοχρονιά γιορτάζονταν την 1η Μαρτίου (Καλένδες Μαρτίου). Την ημέρα εκείνη η «εσπερία δύσις» του Ταύρου (όταν δηλαδή ο αστερισμός του Ταύρου έδυε μαζί με τον Ήλιο) σήμαινε και την αρχή του νέου έτους, ενώ οι Εστιάδες Παρθένες άναβαν νέα ιερή φωτιά στον ναό της Εστίας στην αγορά της Ρώμης. Την Πρωτοχρονιά γιορτάζονταν επίσης και τα Ματρωνάλια, προς τιμή της θεάς Ήρας και μητέρας του Άρη, καθώς και τα γενέθλια του ίδιου του Άρη (λατινικά Mars) προς τιμήν του οποίου ο γιος του, ο μυθικός Ρωμύλος, έδωσε στον Μάρτιο το όνομα του πατέρα του που θεωρούνταν γενάρχης των Ρωμαίων. Για τούτο και κατά τον Πλούταρχο (Βίος Νουμά, 19) αναφέρεται πως ο Μάρτιος απεικονίζεται ως άνδρας ενδεδυμένος με δέρμα λύκαινας. Κατά τους χρόνους όμως της «ελεύθερης ρωμαϊκής πολιτείας» ο μήνας αυτός ήταν αφιερωμένος στον θεό Ερμή. Κατά την υπό του Νουμά όμως διαρρύθμιση μετακινήθηκε ως τρίτος μήνας και πρώτος ο προς τιμή του ειρηνικού θεού Ιανού. Κατ΄ άλλους η μετατόπιση αυτή έγινε μετά το 153 π.Χ. από τους υπάτους εξακολουθώντας να παραμένει ο Μάρτιος πρώτος μήνας του θρησκευτικού έτους.

Ο Μάρτιος στην Ελληνική λαογραφία


Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, έργο του Αντρέι Ρουμπλιώφ
Ένα από τα πιο διαδεδομένα έθιμα, που προέρχεται από την αρχαιότητα, είναι και η τοποθέτηση από τις μανάδες την 1η Μαρτίου ενός μικρού βραχιολιού από άσπρο και κόκκινο νήμα (που ονομάζεται Μάρτης) στο χέρι των παιδιών τους για να μην τα μαυρίσει ο Ήλιος. Ο «Μάρτης» θεωρείται ότι προστάτευε τις κοπέλες από το κάψιμο του ήλιου. Τον έβγαζαν την ημέρα της Λαμπρής και το έβαζαν στο αρνί για να μην καεί κατά το ψήσιμο. Ενώ ακόμη κατάλοιπο της αρχαιότητας είναι και το έθιμο που ήθελε τις ανύπαντρες κοπέλες να βάζουν των Αγίων Θεοδώρων κόλλυβα κάτω από το προσκέφαλό τους για να τους φανερώσουν τον άντρα που θα έπαιρναν. Επίσης κατά το μήνα αυτό συνηθίζονταν παλιά και το έθιμο της χελιδώνας.
Στη δημώδη παράδοση, ο λαός μας έχει δώσει στον Μάρτιο διάφορες ονομασίες που σχετίζονται κυρίως με τις ασταθείς καιρικές συνθήκες που επικρατούν στη διάρκειά του. Γι’ αυτό είναι γνωστός ως Κλαψομάρτης, αλλά και Πεντάγνωμος: «Ο Μάρτης ο Πεντάγνωμος, πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε πως δεν εξαναχιόνισε», και «Μάρτης, γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης», και «Κάλιο Μάρτης στις γωνιές, παρά Μάρτης στις αυλές». Παρ' όλα αυτά ο Μάρτης θεωρείται ο καταλληλότερος μήνας για φύτεμα δένδρων και γι’ αυτό ονομάζεται και Φυτευτής, ενώ λόγω της γιορτής του Ευαγγελισμού ονομάζεται και Βαγγελιώτης. Τον Μάρτη πάντως ξεκινάει και η Άνοιξη, γι’ αυτό ονομάζεται και Ανοιξιάτης, ενώ χαρακτηριστική είναι και η παροιμία «από Μαρτιού καλοκαιριά, κι απ’ Αύγουστο χειμώνας». Ο Μάρτης περιλαμβάνει επίσης και το κύριο μέρος της νηστείας της μεγάλης τεσσαρακοστής: «Δεν λείπει ο Μάρτης από την Σαρακοστή», όπως χαρακτηριστικά λέγεται.
Άλλα προσωνύμια του Μάρτη στην ελληνική λαογραφία που σχετίζονται με τις παρατηρούμενες σ΄ αυτόν καιρικές μεταβολές είναι και οι εξείς:
  • «Φύλα ξύλα για τον Μάρτη να μη κάψεις τα παλούκια»
  • «Όπως ασπρίζουν τα βουνά το Μάρτη από τα χιόνια, έτσι ν΄ ασπρίσουν τα μαλλιά της νύμφης απ΄ τα χρόνια».
  • «Αν ρίξ' ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε κείνο το ζευγά πό 'χει πολλά σπαρμένα».
  • «Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει» ή «Μάρτης έβρεχε κι ο θεριστής χαιρόταν»
  • «Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης παρά Μάρτης λιοπυράρης».
  • «Οπόχει κόρη ακριβή τον Μάρτη ήλιος μην τη δει»
  • «Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε του Μάη το μεσημέρι...».
  • «Τον Μάρτη στον ήλιο μη κοιμηθείς».

Εαρινή ισημερία

Παρόλο που επίσημα η άνοιξη αρχίζει το τελευταίο δεκαήμερο του Μαρτίου (με την άφιξη του Ήλιου στο εαρινό ισημερινό σημείο της τροχιάς του στις 20-21 Μαρτίου), εντούτοις ολόκληρος ο Μάρτης λογίζεται ως ανοιξιάτικος μήνας μαζί με τον Απρίλιο και τον Μάιο.

Σημαντικά γεγονότα τον Μάρτιο


Ο όρκος στην Αγία Λαύρα
Πίνακας του Θεόδωρου Βρυζάκη

Εορτές τον Μάρτιο

Στις 25 του μήνα, την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, γιορτάζεται η επέτειος εορτασμού της έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, ημέρα επίσημης αργίας για το Ελληνικό κράτος.
(Τα διεθνή γεγονότα στις επί μέρους ημερομηνίες)

Γεγονότα, γεννήσεις και θάνατοι κατά το μήνα Μάρτιο

Πηγές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Wiktionary logo
Το Βικιλεξικό έχει λήμμα που έχει σχέση με το λήμμα:
Ιανουάριος | Φεβρουάριος | Μάρτιος | Απρίλιος | Μάιος | Ιούνιος | Ιούλιος | Αύγουστος | Σεπτέμβριος | Οκτώβριος | Νοέμβριος | Δεκέμβριος
read more "Μάρτιος"
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...