Ιανουάριος | Φεβρουάριος | Μάρτιος | Απρίλιος | Μάιος | Ιούνιος | Ιούλιος | Αύγουστος | Σεπτέμβριος | Οκτώβριος | Νοέμβριος| Δεκέμβριος
1η | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31
Οκτώβριος -
2001 |
2002 |
2003 |
2004
Το Καλαντάρι του Οκτωβρίου από το
Très riches heures du duc de Berry
O Άγιος Δημήτριος σε μωσαϊκό μοναστηριού του Κιέβου, το οποίο βρίσκεται τώρα σε μουσείο της Μόσχας
Ο ναός του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη.
Ο
Οκτώβριος ή
Οκτώβρης, ή
Οχτώβρης, η
Τρυγομηνάς (νησιώτικα Αιγαίου και ποντιακά) είναι ο δέκατος μήνας του έτους κατά το
Γρηγοριανό ημερολόγιο και έχει 31 ημέρες. Επειδή το πιο σημαντικό δώρο του Οκτωβρίου στους γεωργούς είναι οι πολλές
βροχές του, γι’ αυτό σε πολλά μέρη ονομάζεται «Βροχάρης», αλλά και μήνας της
σποράς, εξ ου και τα ονόματα «Σποριάτης», «Σποριάς» και «Σπαρτός». Ηταν ο τέταρτος μήνας του
αττικού έτους. Ονομάστηκε
Πυανεψιών από τα ιερά Πυανέψια ή Πυανόψια, εορτή προς τιμήν του
Απόλλωνα. O Οκτώβριος αρχίζει την ίδια ημέρα του χρόνου με τον Ιανουάριο, εκτός από τα δίσεκτα έτη. Τυχερό λουλούδι του μήνα είναι η
καλέντουλα και τυχερό πετράδι το οπάλιο.
Ο Οκτώβριος είναι η εποχή με τα
πρωτοβρόχια και τα
χρυσάνθεμα, που βαφτίστηκαν αϊδημητριάτικα και στην
Κύπρο οχτωβρούδια. Είναι η εποχή που πρωτανθίζουν τα
κυκλάμινα σε πλαγιές και βράχια, όπως τόσο χαρακτηριστικά τραγουδάει ο
Γιάννης Ρίτσος: «Κυκλάμινο, κυκλάμινο, στου βράχου τη σχισμάδα/ που βρήκες χρώματα κι ανθείς, που μίσχο και σαλεύεις;».
Η μεγάλη γιορτή του
Αγίου Δημητρίου,
στις 26 του μήνα, έχει δώσει στον Οκτώβριο την προσωνυμία
«Αι-Δημητριάτης» ή «Αι-Δημήτρης». Όπως μας αναφέρουν οι Στράτος
Θεοδοσίου και Μάνος Δανέζης: «Η γιορτή αυτή, που θεωρείται από το λαό
μας ορόσημο του χειμώνα, συνδυάζεται με τη γιορτή του
Αγίου Γεωργίου στις 23 Απριλίου. Στο γεωργικό καλαντάρι οι δυο αυτές γιορτές αποτελούν τις χρονικές τομές που χωρίζουν το
έτος σε δυο ίσα μέρη, στο χειμερινό και στο θερινό εξάμηνο αντίστοιχα».
Τον ίδιο αυτό μήνα γιορτάζεται και η μνήμη του
Ευαγγελιστή Λουκά, στις 18 Οκτωβρίου, ο οποίος εκτός του τρίτου
Ευαγγελίου συνέγραψε επίσης και τις
Πράξεις των Αποστόλων. Ο Λουκάς, όμως, είναι επίσης γνωστός και ως
ιατρός, αλλά και ως
ζωγράφος, «καθώς σ’ αυτόν αποδίδεται η ιστόρηση των παλαιότερων και αυθεντικών προσωπογραφιών της
Θεοτόκου».
Ο μήνας, πάντως, αρχίζει με την
εορτή του πολιούχου των
Αθηνών, του
Διονυσίου του Αρεοπαγίτη στις 3 του μήνα. Όπως αναφέρει ο Γιώργος Ζωγραφίδης: «Όταν ο
Απόστολος Παύλος κατέβηκε από το βήμα του
Αρείου Πάγου, δεν φαίνεται να πέτυχε τίποτα το σπουδαίο. Μπορεί η ομιλία του, όπως τη διασώζουν οι
Πράξεις των Αποστόλων, να θεωρήθηκε αργότερα καταστατικό κείμενο για τη σχέση του
χριστιανισμού
με τον ελληνισμό, όμως δεν έκανε καλή εντύπωση στους Αθηναίους.
Δυο-τρεις μόνο τον πλησίασαν, γιατί πίστεψαν στα λόγια του, και ανάμεσά
τους κάποιος Διονύσιος Αεροπαγίτης…». Κι ενώ τα κείμενα που αποδίδονται
σ’ αυτόν ήταν σημαντικά, «γι’ αυτό άλλωστε συνεχίζουμε να τα διαβάζουμε
με αδιάπτωτο ενδιαφέρον και σήμερα», εντούτοις γράφτηκαν πιθανότατα το
520 από έναν
χριστιανό μοναχό συριακής καταγωγής, ο οποίος χρησιμοποίησε νεοπλατωνική γλώσσα και θεωρίες.
Αλλά ο Οκτώβριος συνδέεται επίσης στενά και με τρία σημαντικά ορόσημα της πρόσφατης
ιστορίας μας. Όπως μας περιγράφει η Μαρίνα Πετράκη:
«Η νικηφόρα είσοδος στη Θεσσαλονίκη στις 26 Οκτωβρίου 1912 μεταμόρφωσε την αμελητέα Ελλάδα σε υπολογίσιμη δύναμη. Η απόρριψη του φασιστικού τελεσίγραφου στις 28 Οκτωβρίου 1940
συμπύκνωσε σε μια λέξη την ομοψυχία και αγωνιστικότητα που στήριξαν,
πέρα από κάθε ελπίδα και απελπισία, τον αγώνα στα βουνά της Αλβανίας, στις πόλεις και την ύπαιθρο της κατεχόμενης Ελλάδας. Η απελευθέρωση της Αθήνας
στις 12 Οκτωβρίου 1944 πυκνώνει συμβολικά το πέρασμα από τον εφιάλτη
του εξανδραποδισμού στις προσδοκίες, και τις διαψεύσεις, του
μεταπολεμικού κόσμου μας».
— Μαρίνα Πετράκη
Γεγονότα
Πυροβολικό του Ελληνικού Στρατού βάλει κατά του υψώματος Ιβάν, κοντά στην Κορυτσά.
Αργίες
Πηγές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
