Αθήνα

Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 05/12/2013.

Αθήνα
Πρωτεύουσα
Άποψη κεντρικών σημείων της Αθήνας
Αθήνα

Χώρα	Ελλάδα
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Στερεά Ελλάδα
Περιφέρεια	Αττικής
Δήμοι	Λίστα [εμφάνιση]
Διοίκηση
• Δήμαρχοι	Λίστα [εμφάνιση]
Έκταση	412 τ.χλμ
Πληθυσμός	3.800.000 (2011)
Τηλεφωνικός κωδικός	21

Η Αθήνα είναι η πρωτεύουσα και η μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας. Είναι μια από τις παλαιότερες πόλεις του κόσμου, με την καταγεγραμμένη ιστορία της να φθάνει ως το 3.200 π.Χ.^[1] Η Αρχαία Αθήνα, μια περιτοιχισμένη πόλη, ήταν μία πανίσχυρη πόλη-κράτος, που αναπτύχθηκε παράλληλα με το λιμάνι της, το οποίο αρχικά ήταν το Φάληρο και αργότερα ο Πειραιάς. Κέντρο των τεχνών, της γνώσης και της φιλοσοφίας, έδρα της Ακαδημίας του Πλάτωνα και το Λύκειου του Αριστοτέλη, αναφέρεται ευρέως ως λίκνο του Δυτικού πολιτισμού και γενέτειρα της δημοκρατίας, κυρίως λόγω της επίδρασης των πολιτιστικών και πολιτικών επιτευγμάτων της κατά τους 5ο και 4ο αιώνες π.Χ. στο υπόλοιπο της τότε γνωστής Ευρωπαϊκής ηπείρου. Μια κοσμοπολιτική μητρόπολη σήμερα, η σύγχρονη Αθήνα είναι το κέντρο της οικονομικής, χρηματοπιστωτικής, βιομηχανικής, πολιτικής και πολιτιστικής ζωής της Ελλάδας. Το 2012 η Αθήνα κατατασσόταν ως η 39η πλουσιότερη πόλη στον κόσμο ως προς την αγοραστική δύναμη και ως 77η ακριβότερη σε μελέτη της UBS.
Το πολεοδομικό συγκρότημα των Αθηνών, δηλαδή η περιοχή της Αθήνας και των προαστίων της, έχει πληθυσμό 2.732.875 κατοίκων^{[Σημ. 1]} σύμφωνα με την απογραφή του 2011^[2] και έκταση 412 τετραγωνικών χιλιομέτρων, η οποία περιλαμβάνει συνολικά 35 Δήμους κατανεμημένους σε τέσσερις περιφερειακές ενότητες (Κεντρικού, Βορείου, Νοτίου και Δυτικού Τομέα Αθηνών^{[Σημ. 2]}). Ο Δήμος Αθηναίων που καταλαμβάνει το κέντρο της, έχει πληθυσμό 664.046 κατοίκους (απογραφή 2011) και έκταση 39 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Ο Πειραιάς, ιστορικά γνωστός ως το επίνειο της Αθήνας, είναι μεγάλη πόλη και λιμάνι με δικά του προάστια και πληθυσμό 448.997 κατοίκων^[2]. Τα κέντρα των δύο πόλεων απέχουν 9 χιλιόμετρα και παλαιότερα ο Πειραιάς χωριζόταν με την Αθήνα από άκτιστες ή αραιοκατοικημένες εκτάσεις, αλλά σήμερα, μετά από την μεγάλη οικιστική ανάπτυξη της πρωτεύουσας τον 19ο και 20ό αιώνα, ο Πειραιάς συνυπάρχει πολεοδομικά με την Αθήνα. Το πολεδομικό συγκρότημα Αθηνών - Περαιώς έχει συνολικό πληθυσμό άνω των τριών εκατομμυρίων κατοίκων (3.181.872 κάτοικοι το 2011).^{[Σημ. 3]}
Η Αθήνα και ο Πειραιάς είναι τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της Αττικής. Υπάρχουν όμως διάπαρτες μικρότερες πόλεις στην Αττική με σημαντικούς πληθυσμούς, όπως η Ελευσίνα (περίπου 25.000 κάτοικοι) στο Θριάσιο Πεδίο και η Λούτσα (περίπου 21.000 κάτοικοι) στην Ανατολική Αττική, οι οποίες έχουν στενές οικονομικές σχέσεις με τις δύο μεγάλες πόλεις. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία η Ευρύτερη Αστική Περιοχή της Αθήνας, η οποία ουσιαστικά συμπίπτει με την Περιφέρεια Αττικής, είναι η 7η πολυπληθέστερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (η 4η πολυπληθέστερη πρωτεύουσα της ΕΕ) με πληθυσμό να εκτιμάται το 2004 στα 4.013.368.
Η κληρονομιά της κλασικής εποχής είναι ακόμη ολοφάνερη στην πόλη, εκπροσωπούμενη από αρχαία μνημεία και έργα τέχνης, με περιφημότερο όλων τον Παρθενώνα, που θεωρείται βασικό ορόσημο του αρχαίου Δυτικού πολιτισμού. Στην πόλη διατηρούνται ακόμη Ρωμαϊκά και Βυζαντινά μνημεία, καθώς και μικρός αριθμός Οθωμανικών μνημείων.
Στην Αθήνα βρίσκονται δύο Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, η Ακρόπολη και η μεσαιωνική Μονή Δαφνίου. Αξιοθέατα της νεότερης εποχής, χρονολογούμενα από την καθιέρωση της Αθήνας ως πρωτεύουσας του ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους το 1834, περιλαμβάνουν τη Βουλή των Ελλήνων (19ος αιώνας) και την Τριλογία της Αθήνας, αποτελούμενη από την Εθνική Βιβλιοθήκη, το Πανεπιστήμιο και την Ακαδημία. Η Αθήνα φιλοξένησε τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1896 και 108 χρόνια αργότερα καλοσώρισε την επιστροφή τους με τους Θερινούς Ολυμπιακούς του 2004. Στην Αθήνα βρίσκονται το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, που διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή στον κόσμο αρχαίων ελληνικών αρχαιοτήτων, καθώς και το νέο Μουσείο Ακρόπολης.
Στην Αρχαία Ελλάδα η Αθήνα αναφερόταν στον πληθυντικό: «Ἀθῆναι»· το 19ο αιώνα το όνομα αυτό επανήλθε ως το επίσημο όνομα της πόλης. Στη δεκαετία του 1970, με την εγκατάλειψη της καθαρεύουσας, το όνομα «Αθήνα» καθιερώθηκε ως το επίσημο. Εντούτοις, συχνή παραμένει η χρήση της γενικής πληθυντικού («Αθηνών»), ιδίως στον γραπτό ή επίσημο λόγο. Πολιούχος των Αθηνών είναι ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης.

Πίνακας περιεχομένων

Γεωγραφία

Άποψη του πεδίου των Αθηνών από το δορυφόρο Landsat της NASA

Γεωμορφολογία

Ο λόφος του Λυκαβηττού.

Ο Ηριδανός ποταμός στον αρχαιολογικό χώτο του Κεραμεικού

Αποψη της Πεντέλης, του δεύτερου ψηλότερου βουνού που περιβάλλει την Αθήνα.

Το πολεοδομικό συγκρότημα Αθηνών - Πειραιώς απλώνεται στο Λεκανοπέδιο Αττικής, το οποίο περικλείεται από πέντε βουνά: το Ορος Αιγάλεω και το Ποικίλο Όρος στα δυτικά, την Πάρνηθα στα βορειοδυτικά, την Πεντέλη στα βορειοανατολικά και τον Υμηττό στα ανατολικά. Η Πάρνηθα, με μέγιστο υψόμετρο 1.413 μέτρων, είναι το ψηλότερο από τα βουνά, ενώ μεγάλο μέρος της έκτασής της έχει ανακηρυχθεί Εθνικός δρυμός. Ο Σαρωνικός Κόλπος οριοθετεί την Αθήνα στα νότια.
Η Αθήνα είναι χτισμένη γύρω από αρκετούς λόφους. Ο Λυκαβηττός είναι ένας από τους ψηλότερους λόφους της κυρίως πόλης και προσφέρει θέα ολόκληρου του Λεκανοπέδιου. Η γεωμορφολογία της Αθήνας θεωρείται ως μια από τις πιο ιδιαίτερες στον κόσμο, λόγω των βουνών της, που προκαλούν ένα φαινόμενο θερμοκρασιακής αναστροφής, που σε συνδυασμό με τις δυσκολίες της Ελληνικής Κυβέρνησης να ελέγξει την εκπομπή ρύπων, ευθύνεται για τα προβλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης που αντιμετωπίζει η πόλη. Αυτό το ζήτημα δεν εμφανίζεται μόνο στην Αθήνα. Για παράδειγμα το Λος Άντζελες και η Πόλη του Μεξικού υποφέρουν από παρόμοια προβλήματα γεωμορφολογικής αναστροφής.
Ο Κηφισός, ο Ιλισός και ο Ηριδανός είναι οι ιστορικοί ποταμοί της Αθήνας. Το μεγαλύτερο τμήμα της κοίτης τους έχει καλυφθεί από συγκοινωνιακά έργα (Κηφισός: Εθνική Οδός Αθηνών - Λαμίας , Ιλισσος: Μιχαλακοπούλου - Καλιρρόης) συμβάλλοντας στην υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος του Λεκανοπεδίου.

Κλίμα

Η Αθήνα έχει ένα υποτροπικό Μεσογειακό κλίμα (Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν) και δέχεται την ελάχιστη απαιτούμενη βροχόπτωση ώστε να αποφύγει την κατά Κέππεν κατάταξη στο ημίξηρο κλίμα. Το κυριότερο χαρακτηριστικό του Αθηναϊκού κλίματος είναι η εναλλαγή παρατεταμένων ζεστών και ξηρών καλοκαιριών και ήπιων, υγρών χειμώνων. Με μέση ετήσια βροχόπτωση 414,1 χιλιοστών, βροχές εμφανίζονται μεταξύ των μηνών Οκτωβρίου και Απριλίου. Ο Ιούλιος και ο Αύγουστος είναι οι ξηρότεροι μήνες, με καταιγίδες σπανίως, μια ή δύο φορές το μήνα. Οι χειμώνες είναι κρύοι και βροχεροί,με μέση θερμοκρασία του Ιανουαρίου 8.9 °C στη Νέα Φιλαδέλφεια και 10.3 °C στο Ελληνικό. Οι χιονοθύελλες είναι σπάνιες, αλλά όταν συμβούν μπορεί να προκαλέσουν αποδιοργάνωση. Οι χιονοπτώσεις είναι συχνότερες στα βόρεια προάστια της πόλης.
H ετήσια βροχόπτωση στην Αθήνα είναι χαρακτηριστικά χαμηλότερη από ότι σε άλλα μέρη της Ελλάδας, ιδιαίτερα στη δυτική Ελλάδα. Για παράδειγμα τα Ιωάννινα δέχονται γύρω στα 1.300 χλ. το χρόνο και το Αγρίνιο περίπου 800. Τα μέσα ημερήσια υψηλά του Ιουλίου (1955-2004) έχουν μετρηθεί 33.7 °C στο μετεωρολογικό σταθμό της Νέας Φιλαδέλφειας, αλλά άλλα μέρη της πόλης μπορεί να είναι ακόμη πιο ζεστά, ιδιαίτερα οι δυτικές περιοχές της, εν μέρει λόγω της εκβιομηχάνισης και εν μέρει λόγω ορισμένων φυσικών παραγόντων, ήδη γνωστών από τα μέσα του 19ου αιώνα.^[3]. Οι θερμοκρασίες ξεπερνούν συχνά τους 38 °C κατά τους γνωστούς καύσωνες στην πόλη.
Η πόλη της Αθήνας επηρεάζεται από το φαινόμενο της αστικής θερμονησίδας σε μερικές περιοχές, που προκαλείται από την ανθρώπινη δραστηριότητα, αυξάνοντας τις θερμοκρασίες τους σε σχέση με τις γύρω αδόμητες περιοχές και επιφέρει αρνητικές συνέπειες στην κατανάλωση ενέργειας, τις δαπάνες για δροσισμό και την υγεία. Η αστική θερμονησίδα της πόλης έχει επίσης βρεθεί ότι ευθύνεται εν μέρει για τις μεταβολές των κλιματολογικών θερμοκρασιακών χρονοσειρών συγκεκριμένων μετεωρωλογικών σταθμών της Αθήνας, λόγω της επίδρασής της στις θερμοκρασίες και τις τάσεις τους, που καταγράφονται από αυτούς. Αφ' ετέρου άλλοι μετεωρολογικοί σταθμοί, όπως εκείνοι του Εθνικού Κήπου και του Θησείου, επηρεάζονται λιγότερο ή καθόλου από την αστική θερμονησίδα.
Η Αθήνα κατέχει το ρεκόρ του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού της υψηλότερης θερμοκρασίας, που έχει ποτέ καταγραφεί στην Ευρώπη, 48.0 °C. στα προάστια της Αθήνας Ελευσίνα και Τατόι στις 10 Ιουλίου 1977.^[4]

[απόκρυψη]Κλιματικά δεδομένα Αθήνας
Μήνας	Ιαν	Φεβ	Μαρ	Απρ	Μαι	Ιουν	Ιουλ	Αυγ	Σεπ	Οκτ	Νοε	Δεκ	Έτος
Μέση Υψηλότερη° C (°F)	13.3	13.9	16.6	20.0	25.2	30.4	33.7	33.4	28.7	23.5	18.8	14.7	22,7
Μέση Ημερήσια °C (°F)	9.9	10.2	12.5	15.7	20.5	25.5	28.8	28.5	24.1	19.5	15.1	11.7	18.50
Μέση Χαμηλότερη °C (°F)	6.6	6.8	8.8	11.7	15.8	20.6	24.0	23.8	19.8	15.9	11.7	8.3	14,5
Βροχόπτωση mm (ίντσες)	56.9 (2.24)	46.7 (1.839)	40.7 (1.602)	30.8 (1.213)	22.7 (0.894)	10.6 (0.417)	5.8 (0.228)	6.0 (0.236)	13.9 (0.547)	52.6 (2.071)	58.3 (2.295)	69.1 (2.72)	414,1 (16,303)
% υγρασίας	70.7	68.9	67.0	62.9	59.5	52.6	48.7	47.6	57.2	64.6	71.9	71.8	62,0
Μέσες ημέρες βροχόπτωσης	12.6	10.4	10.2	8.1	6.2	3.7	1.9	1.7	3.3	7.2	9.7	12.1	87,1
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας	158.1	168.0	189.1	225.0	303.8	360.0	384.4	359.6	252.0	198.4	144.0	105.4	2.847,8
^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

[απόκρυψη]Κλιματικά δεδομένα Eθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (Θησείο), 107 m asl (1971–2000), (1961–1990) rain
Μήνας	Ιαν	Φεβ	Μαρ	Απρ	Μαι	Ιουν	Ιουλ	Αυγ	Σεπ	Οκτ	Νοε	Δεκ	Έτος
Μέση Υψηλότερη° C (°F)	13.0	13.7	16.1	20.5	25.8	30.6	33.1	32.8	29.2	23.5	18.1	14.4	22.57
Μέση Χαμηλότερη °C (°F)	6.7	6.8	8.2	11.6	16.0	20.4	22.8	22.5	19.4	15.1	11.2	8.2	14.08
Κατακρημνίσεις mm (ίντσες)	44.6 (1.756)	48.3 (1.902)	42.6 (1.677)	28.2 (1.11)	17.2 (0.677)	9.7 (0.382)	4.2 (0.165)	4.6 (0.181)	11.9 (0.469)	47.7 (1.878)	50.6 (1.992)	66.6 (2.622)	376,2 (14,811)
^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Ετυμολογία

Η θεά Αθηνά

Το όνομα της πόλης της Αθήνας, όσο και της θεάς Αθηνάς που ανέκαθεν σχετιζόταν με την πόλη, φαίνεται να μην είναι Ελληνικής και πιθανώς μη Ινδοευρωπαϊκής καταγωγής, αφού είναι κατάλοιπο του προελληνικού γλωσσικού υποστρώματος της Αττικής, της γλώσσας δηλαδή που μιλούσαν οι κάτοικοι του ελλαδικού χώρου πριν την έλευση των ελληνικών φύλων.^[5] Σε παλαιότερα ελληνικά, όπως μαρτυρείται και στα Ομηρικά Έπη, το όνομα της πόλης ήταν στον ενικό ως Ἀθήνη και αργότερα μετατράπηκε στον πληθυντικό ως Ἀθῆναι όμοια με άλλες πόλεις όπως τις Θήβες (Θῆβαι) και τις Μυκήνες (Μυκῆναι). Κατά τον Μεσαίωνα το όνομα αποδόθηκε στην καθομιλουμένη στον ενικό αν και λόγω του συντηρητισμού του γραπτού λόγου και του γλωσσικού ζητήματος η επίσημη ονομασία παρέμεινε ως Ἀθῆναι μέχρι την κατάργηση της καθαρεύουσας.
Παλαιότερα, είχαν προταθεί άλλες ετυμολογήσεις από λόγιους του 19ου αιώνα. Ο Κρίστιαν Λόμπεκ πρότεινε ως ρίζα του ονόματος την λέξη ἄθος ή ἄνθος για να δηλώσει την Αθήνα ως πόλη ανθούσα. Μετέφρασε ακόμη την πόλη στα λατινικά ως Florentia. Ο Λούντβιχ Ντεντερλάιν πρότεινε ως ρίζα το επικό ρήμα θάω (θέμα θη–), δηλαδή θηλάζω, που δηλώνει ότι η Αθήνα έχει εύφορη γη.^[6]
Κατά τη μυθολογία λέγεται ότι η πόλη έχει το όνομα της θεάς Αθηνάς, μετά από τον αγώνα της με τον θεό της θάλασσας Ποσειδώνα για να αναδειχθεί το καλύτερο δώρο, που είχε καθένας για την πόλη. Συγκεκριμένα ο πρώτος βασιλιάς της Αθήνας Κέκροπας, ο οποίος ήταν μισός άνθρωπος και μισός φίδι, έπρεπε να αποφασίσει ποιος θα ήταν ο προστάτης της πόλης. Οι δύο θεοί Ποσειδώνας και Αθηνά θα έκαναν από ένα δώρο στον Κέκροπα και όποιος έκανε το καλύτερο, αυτός θα γινόταν προστάτης. Εμφανίστηκαν και οι δύο μπροστά στον Κέκροπα και πρώτος ο Ποσειδώνας χτύπησε την τρίαινά του στο έδαφος και εμφανίστηκε ένα ρυάκι με γάργαρο νερό. Μετά η Αθηνά χτύπησε το δόρυ της στο έδαφος και εμφανίστηκε μια μικρή ελιά. Ο Κέκροπας παραξενεύτηκε αλλά και εντυπωσιάστηκε από το δώρο της Αθηνάς και αποφάσισε να διαλέξει το δώρο της και αυτήν ως προστάτιδα της πόλης. Έτσι πήρε η Αθήνα το όνομά της. Όμως, ο Ποσειδώνας, θυμωμένος με τον Κέκροπα, καταράστηκε την Αθήνα να μην έχει ποτέ αρκετό νερό. Έτσι από τότε ξεκίνησε το πρόβλημα της λειψυδρίας που ταλαιπωρούσε την Αθήνα.

Ιστορία

Κύριο λήμμα: Αρχαία Αθήνα

Η Ακρόπολη των Αθηνών του 5ου αιώνα π.Χ. σε γκραβούρα

Η Δηλιακή συμμαχία (Αθηναϊκή ηγεμονία) στο απόγειο της ακμής της, 5ος αι. π.Χ.

Η ίδρυση της Αθήνας χάνεται στην αχλύ του μύθου, καθώς είναι γενικά αποδεκτό ότι προϋπήρχε της Μυκηναϊκής Εποχής. Είναι γνωστό ότι πράγματι υπήρχαν προϊστορικά πολίσματα στην Αττική, αλλά από πότε ακριβώς πρωτοχρησιμοποιήθηκε για ένα τουλάχιστον από αυτά το όνομα «Αθήνα» είναι άγνωστο.
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα στον Τίμαιο, Αιγύπτιοι ιερείς της Ίσιδος αποκάλυψαν στον Σόλωνα που τους επισκέφτηκε ότι σύμφωνα με τα αρχεία τους, υπήρχε πόλη ακμάζουσα με το όνομα «Αθήνα» πριν από το 9600 π.Χ. Φυσικά η ακρίβεια της αναφοράς αμφισβητείται, όπως και ο υπολογισμός του έτους, αλλά ελλείψει ακριβέστερων στοιχείων και αναφορών, διατηρεί κάποια ενδεικτική αξία.
Πρώτοι κάτοικοι της περιοχής θεωρούνται οι Πελασγοί^{[εκκρεμεί παραπομπή]}. Πρώτος βασιλιάς της πόλης, σύμφωνα με τη μυθολογία, ήταν ο Κέκροπας κατά τη 2η χιλιετία π.Χ. ή 3η χιλιετία π.Χ., από τον οποίο ονομάστηκε το τμήμα κείμενο μεταξύ Ακροπόλεως, Αχαρνών και Ελευσίνος Κεκροπία (Κεχρωπία). Οι κάτοικοι ήταν Ίωνες που εγκαταστάθηκαν στην αττική γη.
Ο μύθος του Θησέα και του Μινώταυρου φανερώνει την ύπαρξη σχέσης υποτέλειας της Αθήνας προς τη Μινωική Κρήτη, που έσπασε μετά την παρακμή του πολιτισμού αυτού^{[εκκρεμεί παραπομπή]}. Πατέρας του Θησέα ήταν ο Αιγέας, βασιλιάς των Αθηνών μέχρι τον θάνατό του, οπότε και πέρασε ο θρόνος στον γιο του τον Θησέα. Τον θρόνο αμφισβήτησαν οι Παλλαντίδες γιοι του Πάλλαντος, αδελφού του Αιγέα, αλλά σφαγιάστηκαν από τον Θησέα, ο οποίος παρέμεινε βασιλιάς και κέρδισε ξανά την εύνοια των πολιτών του.
Κατά την Εποχή του Τρωικού Πολέμου η Αθήνα πήρε το μέρος των Μυκηνών, εκστρατεύοντας κατά της Τροίας με επικεφαλής τον Μενεσθέα και σημαντική στρατιωτική και ναυτική δύναμη 50 πλοίων (κατ' εκτίμηση 1.650-2.750 άνδρες) όπως αναφέρεται στον κατάλογο πλοίων που αναφέρεται στην Ιλιάδα.^[7] Τα γεγονότα αυτά κατατάσσουν την Αθήνα, που καταλάμβανε τότε την Αττική, χωρίς τη Μεγαρίδα (που υπαγόταν στη Σαλαμίνα), και τον Ωρωπό (που ανήκε στη Βοιωτία), σε μια πολύ σημαντική ελληνική πόλη^{[εκκρεμεί παραπομπή]}. Λειτουργούσαν όμως ήδη από το 3000 π.Χ. τα μεταλλεία Λαυρίου^{[εκκρεμεί παραπομπή]} παρέχοντας στην πόλη μόλυβδο και άργυρο (αργότερα την Εποχή του Σιδήρου και σίδηρο). Η παραγωγή κεραμικών, λαδιού, μελιού και κρασιού, καθώς και μαρμάρου από την Πεντέλη, σε συνδυασμό με την εμπορική δραστηριότητα, σηματοδοτούν μια οικονομικά ακμάζουσα πόλη. Ο βαθμός ανεξαρτησίας της, όμως, λόγω της ηγεμονίας των Μυκηνών, ήταν μάλλον μικρός, μέχρι και την παρακμή του πολιτισμού αυτού^{[εκκρεμεί παραπομπή]}.

Το Ερέχθειο. Η νότια πρόσταση με τις Καρυάτιδες

Η Αθήνα διέφυγε πάντως την καταστροφή ή υποδούλωση από την Κάθοδο των Δωριέων και συμμετείχε μάλλον χαλαρά στην «Πελοποννησιακή Συμμαχία». Πρώτος νομοθέτης της πόλης ήταν ο Δράκων, ο οποίος θέσπισε τον 7^ο αιώνα π.Χ. τους Δρακόντειους Νόμους, γραμμένους σε μαρμάρινες πλάκες. Κατά την παράδοση, οι νόμοι ήταν τόσο αυστηροί, που ο όρος «δρακόντεια μέτρα» δήλωνε μέτρα αμείλικτα και σκληρά. Τη νομοθεσία του Δράκοντα διαδέχθηκαν οι νόμοι του Σόλωνα. Βασικότεροι όλων ήταν η "σεισάχθεια", κατάργηση της υποδούλωσης ελεύθερων πολιτών για χρέη και ο αναδασμός της γης.
Γύρω στον 6^ο αιώνα π.Χ. στην Αθήνα επικράτησαν οι Αλκμεωνίδες, αριστοκρατικό γένος με σημαντικό ρόλο στην πολιτική και κοινωνική ζωή της πόλης, τους οποίους εξόρισε ο Πεισίστρατος, όταν εγκατέστησε την τυραννίδα. Μετά τον θάνατο του Πεισιστράτου, ο Κλεισθένης, μεταρρυθμιστής των Αθηνών από το γένος των Αλκμεωνιδών, εφάρμοσε την ισονομία και την ισοπολιτεία, καταργώντας τις παλαιές φυλές και ιδρύοντας τεχνητές, με ονόματα που προέρχονται από τον τοπικό ήρωα της κάθε περιοχής. Χώρισε δε την αττική γη στο άστυ, τη μεσογαία και την παράλια χώρα, κατανέμοντας ισάριθμα τον πληθυσμό της κάθε φυλής σε δήμους κι από τις τρεις ζώνες, ενώ παράλληλα νομοθέτησε υπέρ της ποινής του εξοστρακισμού.

Η συνοικία του Κεραμεικού

Κατά τη «Χρυσή Εποχή» της Ελλάδας από το 500 π.Χ. μέχρι το 300 π.Χ. η Αθήνα ήταν σημαντικό κέντρο πολιτισμού και διανόησης στον ευρωπαϊκό χώρο. Αυτό που αποκαλούμε σήμερα «Δυτικός πολιτισμός» στηρίζεται σε πολλές από τις ιδέες και τις πρακτικές της αρχαίας Αθήνας. Φυσικά πολλές από αυτές εξήχθησαν κατά περιόδους και σε άλλες ελληνικές πόλεις-κράτη, ίσως και στην Ρώμη, όπου όμως επικράτησε ιδιόμορφη δημοκρατία που ίσως να ήταν δική της επινόηση. Πάντως οι δυο πόλεις είχαν σαφώς εμπορικές σχέσεις και επομένως και ενεργή ανταλλαγή ιδεών^{[εκκρεμεί παραπομπή]}.
Η Αθήνα έστειλε βοήθεια 20 πλοίων (4.000 άνδρες) κατά την Ιωνική Επανάσταση, (499 π.Χ. - 493 π.Χ.. Αυτό αποτέλεσε την αφορμή για τις Περσικές Εκστρατείες κατά της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η Αθήνα απέκρουσε με επιτυχία, μαζί με τις Πλαταιές, τη δεύτερη εκστρατεία του Δάτη και του Αρταφέρνη, κατά την οποία ήταν ο κύριος περσικός αντικειμενικός στόχος. Η πόλη παρέταξε 10.000 οπλίτες στη Μάχη του Μαραθώνα. Κατά την εκστρατεία του Ξέρξη η πόλη παρέταξε 8.000 οπλίτες στη Μάχη των Πλαταιών και 200 τριήρεις στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας.

Η Ρωμαϊκή αγορά στην Πλάκα.

Ο αμφιβόητος πολιτικός Περικλής ανέλαβε περί το 462-461 π.Χ. την ηγεσία της Αθήνας με απόφαση της Εκκλησίας του Δήμου και σε συνεργασία με τον Εφιάλτη του Σοφωνίδου και τον Αρχέστρατο, στους οποίους οφείλεται και η εγκαθίδρυση της δημοκρατίας στην Αθήνα, αφαίρεσε από τον ολιγαρχικών αποκλίσεων Άρειο Πάγο την εποπτεία για τη διοίκηση και τους υπαλλήλους και την ανέθεσε στη Βουλή των Πεντακοσίων. Η πολιτική του Περικλή εδραίωσε την αθηναϊκή ηγεμονία, που πρακτικά άρχισε λίγο νωρίτερα με τον Κίμωνα, που συνέχισε τον πόλεμο με την Περσική Αυτοκρατορία μετά την απόσυρση των Σπαρτιατών από αυτόν, αλλά σε μεγάλο βαθμό προκάλεσε την έναρξη του καταστροφικού για τον Ελληνισμό Πελοποννησιακού πολέμου. Πράγματι, το 431 π.Χ. εισέβαλαν οι Σπαρτιάτες στην Αττική και κατέστρεψαν την ύπαιθρο χώρα, ξεκινώντας τον οδυνηρό αυτό πόλεμο. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, λοιμός που ξέσπασε αφάνισε το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Αθήνας. Κατά τη μέγιστη στρατιωτική της ισχύ η Αθήνα παρέτασσε (χωρίς να συνυπολογίζονται ξένοι μισθοφόροι) 14.000 οπλίτες, 2.000 τοξότες, 1.000 ιππείς, 400 ιπποτοξότες και 470 τριήρεις. Με βάση τα δεδομένα αυτά και ανάλογους υπολογισμούς υπολογίζεται συνολικός πληθυσμός της τάξης των 400.000 ψυχών^{[εκκρεμεί παραπομπή]} (συνυπολογίζοντας γυναίκες, λογικό αριθμό ανηλίκων, μετοίκους, ξένους και δούλους) κατά την Κλασική εποχή. Η Αθήνα έχασε τελικά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, αλλά συνήλθε σχετικά γρήγορα αν και χωρίς να ανακτήσει πλήρως την ισχύ που είχε επί ηγεμονίας της.
Το 86 π.Χ., μετά από πολιορκία, καταλήφθηκε και λεηλατήθηκε άγρια από τον στρατό του Ρωμαίου στρατηγού Λεύκιου Κορνήλιου Σύλλα.

Η Αθήνα στη Βυζαντινή αυτοκρατορία

Η Αθήνα παρέμενε μητρόπολη και στον ρωμαϊκό κόσμο, μέχρι και τον 3ο αιώνα μ.Χ, όταν η πόλη λεηλατήθηκε από τη φυλή των Ερούλων και καταστράφηκε. Διατήρησε όμως τη χρεία της ως πνευματικό κέντρο, φιλοξενώντας στις σχολές της προσωπικότητες που αργότερα πρωτοστάτησαν στη νέα Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, όπως τον αυτοκράτορα Ιουλιανό τον Παραβάτη. Όμως οι σχολές φιλοσοφίας έκλεισαν το 529 με σχετικό διάταγμα του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιουστινιανού, περίπου 200 χρόνια από τότε που η Βυζαντινή Αυτοκρατορία αποδέχθηκε τον Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία. Η Αθήνα είχε εδώ και αιώνες καταντήσει σκιά του αρχαίου ένδοξου εαυτού της, το κέντρο του ελληνισμού έχει ήδη αυτά τα χρόνια μετατοπιστεί βορειότερα προς τη Μακεδονία και ανατολικότερα προς την Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία, με αποτέλεσμα η Αθήνα σταδιακά να μετατραπεί σε περιφερειακή πόλη, με μικρό πληθυσμό της τάξης των 20.000 κατοίκων^{[εκκρεμεί παραπομπή]}. Εξάλλου ο ελληνισμός είχε υιοθετήσει στη συντριπτική του πλειοψηφία τον Χριστιανισμό, πράγμα που οδήγησε όχι στην αλλαγή χρήσης, αλλά στη μετατροπή του Παρθενώνα σε χριστιανικό ναό, αφιερωμένο στην Παναγία την Αθηνιώτισσα. Η Αθήνα είχε ήδη αρχίσει να ανακάμπτει μετά τον 6ο αιώνα^{[εκκρεμεί παραπομπή]}, αλλά ποτέ δεν επανέκτησε τη δυναμική που είχε κατά την κλασική και ρωμαϊκή περίοδο.

Η Αθήνα κατά τη Φραγκοκρατία

Κύριο λήμμα: Δουκάτο των Αθηνών

Μεταξύ του 13ου και 15ου αιώνα η πόλη πολιορκήθηκε και διεκδικήθηκε από τα Λατινικά κρατίδια που σχηματίστηκαν μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 κατά την «ανίερη» Δ' Σταυροφορία. Η φήμη και η στρατηγική της θέση συνέβαλαν στο να γίνει η Αθήνα πρωτεύουσα του Φραγκικού δουκάτου των Αθηνών, με την Ακρόπολη να μετατρέπεται σε παλάτι. Την περιοδο αυτή (1204-1458) την Αθήνα κατέλαβαν κατά σειρά: ο Βονιφάτιος ο Μονφερατικός, ο Φράγκικος οίκος Ντε λα Ρος, η Καταλανική Κομπανία και τέλος ο ιταλικός οίκος των Ατζαγιόλι της Φλωρεντίας.

Η Αθήνα κατά την Τουρκοκρατία

Πίνακας παζαριού της Αθήνας κατά την τουρκοκρατία (Edward Dodwell).

Το 1458 η πόλη κατακτήθηκε από τους Τούρκους και περιήλθε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Μετά την οθωμανική κατάκτηση η πόλη διεκδικήθηκε από τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας. Το 17ο αιώνα, κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων του Έκτου Βενετοτουρκικού Πολέμου πολιορκήθηκε από τους Βενετούς και υπέστη μεγάλες ζημιές, συμπεριλαμβανομένης της ανατίναξης του Παρθενώνα από το στρατηγό Μοροζίνι.

Η επανάσταση του 1821 και η απελευθέρωση των Αθηνών

Η πολιορκία της Ακρόπολης από τους Έλληνες, 1821-1822 (Έργο του Παναγιώτη Ζωγράφου).)

Η υποδοχή του βασιλιά Όθωνα στην Αθήνα. Θησείο, 1833. (Έργο του Peter von Hess, 1839)

Μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης τον Μάρτη του 1821 η Αττική ήταν η μόνη επαρχία στην ανατολική Στερεά Ελλάδα, που δεν είχε ακόμα εξεγερθεί. Σύμφωνα με τον Σπυρίδωνα Τρικούπη στο βιβλίο του Ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως του 1821, οι Αθηναίοι λόγω της έλλειψης οπλαρχηγών – που ήταν οι κύριοι παρακινητές στην εξέγερση των διαφόρων άλλων περιοχών – δεν είχαν κάνει μέχρι τότε καμιά κίνηση εξέγερσης.
Ωστόσο με την καθοδήγηση του Μελέτη Βασιλείου, κατοίκου του χωριού, των Χασίων, στη Φυλή, μέλος της Φιλικής Εταιρείας, και άτομο με μεγάλη επιρροή μεταξύ των κατοίκων της περιοχής, τα Χάσια είχαν καταφέρει μερικά χρόνια πριν, να λάβουν την άδεια των Οθωμανικών αρχών να οπλοφορούν και να προστατεύουν οι ίδιοι το στενό πέρασμα της περιοχής. ^[8] Εκμεταλλευόμενος λοιπόν, αυτό το προνόμιο, την 1η Απριλίου 1821, όπλισε τους συγχωριανούς του, έστησε το στρατόπεδό του στο Μενίδι και μαζί με τους Μενιδιάτες στις 18 του ίδιου μήνα, επιτέθηκαν στοn Ομέρ μπέη της Καρύστου, που βρισκόταν στον Κάλαμο. Μετά προχώρησαν προς την Αθήνα, όπου στις 28 Απριλίου ύψωσαν την σημαία της επανάστασης στο κτίριο του Διοικητηρίου της πόλης. Οι Τούρκοι κλείστηκαν στην Ακρόπολη - που τότε ήταν φρούριο - και η πολιορκία άρχισε. Οι πολιορκούμενοι Τούρκοι ξέροντας ότι δεν θα μπορούσαν να κρατήσουν πολύ καιρό αν δεν έρχονταν βοήθεια, αποφάσισαν και επιχείρησαν μια νυχτερινή έξοδο. Την νύχτα της 15ης Μαϊου του 1821, 15 Τούρκοι με αρχηγό τον πασίγνωστο Μεχμετάκο, κατόρθωσαν να περάσουν μέσα από τις ελληνικές γραμμές και να φτάσουν μέχρι τη Χαλκίδα, ^[9]όπου και ανέφεραν τη δύσκολη κατάστασή τους. Από τη πλευρά τους, όλο και περισσότεροι Έλληνες μαζεύονταν -κυρίως από τα γειτονικά νησιά- να βοηθήσουν τους Αθηναίους στην πολιορκία. Στις 20 Ιούλη 1821 οι Τούρκοι με επικεφαλής τον Ομέρ Βρυώνη και τον Ομέρ μπέη της Καρύστου έφτασαν στην περιοχή των Πατησίων και απο κει εισβάλλανε στη πόλη. Όσοι κατάφεραν να ξεφύγουν, έφυγαν για την Αίγινα, τη Σαλαμίνα, ακόμα και στο ελληνικό στρατόπεδο του Ισθμού. Έτσι, οι Τούρκοι διέλυσαν τη πρώτη πολιορκία των Αθηνών.
Ο Ομερ Βρυώνης όμως, γύρω στα μέσα Οκτωβρίου του 1821 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Αθήνα, για να βοηθήσει τον Χουρσίτ Πασά στην Ήπειρο. Αλλά και ο Ομέρ μπέης αναγκάστηκε να γυρίσει πίσω στην Εύβοια. Έτσι η Αθήνα έμεινε και πάλι, μόνο με τη φρουρά της Ακρόπολης. Όλο αυτό το διάστημα οι Έλληνες συνέχιζαν να παρενοχλούν τα τουρκικά στρατεύματα, και μόλις έμαθαν οτι ο Βρυώνης έφυγε, άρχισαν πάλι να μαζεύονται στη πόλη, για να πολιορκήσουν και πάλι την Ακρόπολη. Την 9η Ιουνίου 1822 οι Τούρκοι αποφάσισαν να παραδοθούν και αφού υπέγραψαν συνθήκη για να εξασφαλίσουν την αποχώρησή τους με ασφάλεια, παρουσία των Αυστριακών πρέσβεων, την 10η Ιουνίου 1822 έφυγαν απο την Ακρόπολη αφού παρέδωσαν τα κλειδιά του φρουρίου στον Παναγιώτη Κτενά. ^[10] Έτσι οι Αθηναίοι ελευθερώθηκαν για πρώτη φορά.
Το καλοκαίρι του 1824 ο Ομέρ μπέης, ξανα-επιτίθεται στην Αθήνα αλλά ο Γκούρας (φρούραρχος τότε της Αθήνας) αντιμετωπίζει στον Μαραθώνα με επιτυχία τον στρατό του και τον αναγκάζει να οπισθοχωρήσει για ακόμα μια φορά. Η ζωή στην Αθήνα άρχιζε να αποκαθίσταται. Οι κάτοικοι μπόρεσαν να γυρίσουν στα ειρηνικά τους έργα. Αναζωογονείται η δράση της Φιλομούσου Εταιρείας, πραγματοποιούνται ανασκαφές, εισάγεται στα σχολεία η διδασκαλία μέσω της αλληλοδιδακτικής μεθόδου και η εκμάθηση ξένων γλωσσών και ένα από τα τρία πιεστήρια που έφερε από το Λονδίνο, ο λόρδος συνταγματάρχης Στάνχοπ, στέλνεται στην Αθήνα και ο Γεώργιος Ψύλλας εκδίδει τη πρώτη αθηναϊκή εφημερίδα. Τον Οκτώβριο του 1824, πραγματοποιήθηκε μια καταγραφή στην επαναστατημένη Αθήνα, σύμφωνα με την οποία στην Πόλη υπήρχαν 9.040 κάτοικοι και 1.605 σπίτια, που κατανέμονταν σε 35 ενορίες.^[11]

Η Αθήνα, πρωτεύουσα του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους

Χάρτης της Αθήνας του 1894

Αθήνα αρχές 20^ού αιώνα

Η σύγχρονη πόλη των Αθηνών. Άποψη του Λυκαβηττού από την Ακρόπολη.

Πλατεία Συντάγματος - Ξενδοχείο Μεγάλη Βρετανία

Η Αθήνα ήταν μια μικρή ημιέρημη και μισοκατεστραμμένη πόλη (από τις αλλεπάλληλες πολιορκίες κατά τη διάρκεια του Αγώνα της Ανεξαρτησίας), όταν έγινε πρωτεύουσα του νέου Βασιλείου της Ελλάδας το 1833.
Μετά την απελευθέρωση, με πρωτοβουλία του Βασιλιά Όθωνα, η Αθήνα χαρακτηρίζεται νέα πρωτεύουσα. Το 1834 ανοικοδομείται και σχεδιάζεται η επέκταση της προς βορρά της παλαιάς πόλης, από τους αρχιτέκτονες Σταμάτη Κλεάνθη, Έντουαρτ Σάουμπερτ (Eduard Schaubert) και τον βασιλικό σύμβουλο Λέο φον Κλέντσε (Leo von Klenze). Ως πρωτεύουσα του νέου ελληνικού κράτους και κέντρο των πολιτικών εξελίξεων, η Αθήνα υπήρξε τόπος γεγονότων-οροσήμων της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Τις επόμενες δεκαετίες η Αθήνα ανοικοδομήθηκε κατά τα πρότυπα σύγχρονης πόλης. Η επόμενη φάση μεγάλης επέκτασης ήταν το 1923 μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, οπότε πολλές γειτονιές δημιουργήθηκαν, κυρίως άναρχα, από πρόσφυγες της [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας
Εδώ έγινε η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου το 1843, που αναδιαμόρφωσε την πολιτειακή φυσιογνωμία του κράτους. Η πόλη έγινε θέατρο πολυάριθμων κινημάτων και πραξικοπημάτων για περισσότερα από 50 χρόνια, από το στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί, τα πολυάριθμα κινήματα του ελληνικού μεσοπολέμου έως το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967. Εδώ παίχτηκε η πρώτη πράξη του Ελληνικού Εμφυλίου, τα Δεκεμβριανά, όπως επίσης αποκαταστάθηκε η κοινοβουλευτική δημοκρατία μετά την πτώση της Χούντας το 1974.

Μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο

Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η πόλη κατακτήθηκε από τους Γερμανούς και ιδιαίτερα κατά τα τελευταία χρόνια του πολέμου υπέφερε πάρα πολύ, κυρίως από λιμό^[12] και υπέστη μεγάλες καταστροφές. Μετά τον πόλεμο η πόλη άρχισε ξανά να μεγαλώνει, ιδιαίτερα κατά τη δεκαετία του '60, οπότε παρατηρήθηκε έκρηξη στην οικοδομική δραστηριότητα, με την ανέγερση πολλών πολυκατοικιών τόσο στο κέντρο όσο και στα προάστια της Αθήνας.
Η είσοδος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (τότε Ε.Ο.Κ.) το 1981 έφερε καινούργιες επενδύσεις στην πόλη, μαζί όμως με προβλήματα κυκλοφοριακού και ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η χρήση καταλυτικών οχημάτων βελτίωσε κατά πολύ την ποιότητα της ατμόσφαιρας, χωρίς ωστόσο να λυθεί οριστικά το πρόβλημα που στον 21ο αιώνα αφορά κυρίως ρύπους, όπως το όζον και τα αιωρούμενα σωματίδια. Η κατασκευή του κέντρου βιολογικού καθαρισμού στη νησίδα της Ψυττάλειας, όπου γίνεται η επεξεργασία των λυμάτων της Αθήνας, βελτίωσε βραχυπρόθεσμα την ποιότητα των θαλασσών και των παραλιών της Αττικής, πριν ανακύψει πρόβλημα διάθεσης της λυματολάσπης.

Η Βουλή των Ελλήνων στο Σύνταγμα, την καρδιά της πόλης

Το κέντρο της αρχαίας πόλης εντοπίζεται πέριξ του λόφου της Ακρόπολης, στο Θησείο και την Πλάκα. Οι περιοχές αυτές σήμερα, πέρα από τον τουριστικό τους χαρακτήρα, αποτελούν και τις πιο ακριβές ζώνες του κέντρου (μαζί με το Σύνταγμα και το Κολωνάκι κάτω από τον λόφο του Λυκαβηττού). Το ιστορικό κέντρο των Αθηνών εντοπίζεται σε αυτή τη ζώνη, μαζί με το Μοναστηράκι, το οποίο αποτελεί δημοφιλή τουριστικό και εμπορικό προορισμό για τους επισκέπτες. Χαρακτηριστικό είναι και το τρενάκι στην Πλάκα για την περιήγηση των τουριστών, όπως επίσης και η τουριστική λεωφορειακή γραμμή που γυρνάει το κέντρο.
Το κέντρο της σύγχρονης πόλης είναι η Πλατεία Συντάγματος, όπου είναι εγκατεστημένα τα παλαιά βασιλικά ανάκτορα τα οποία σήμερα στεγάζουν το Κοινοβούλιο, καθώς και άλλα δημόσια κτίρια του 19ου αιώνα. Κατά τις 3 δεκαετίες που ακολούθησαν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο οικοδομήθηκαν πολλά νέα πολυώροφα κτίρια, τα οποία και χαρακτηρίζουν τη σημερινή εικόνα της πόλης.
Η Αθήνα είναι διοργανώτρια πόλη των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων της σύγχρονης εποχής (1896) και των Μεσοολυμπιακών του 1906. Στα νεότερα χρόνια διοργάνωσε και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 που διαρκούν από τις 13 έως τις 29 Αυγούστου του 2004.
Το παλαιό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών στη Λεωφόρο Πανεπιστημίου είναι ένα από τα πιο καλαίσθητα κτίρια των Αθηνών μαζί με το κτίριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης και την Ακαδημία Αθηνών. Τα τρία αυτά κτίρια, τα λεγόμενα ως «Τριλογία των Αθηνών», κατασκευάστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα. Αρκετές από τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες των πανεπιστημίων έχουν μεταφερθεί σήμερα στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου. Μία ακόμα σπουδαία ακαδημαϊκή σχολή της Αθήνας είναι το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (Ε.Μ.Π.), ένα από τα σημαντικότερα τεχνικά ιδρύματα της Ευρώπης. Στην ίδια περιοχή με το Πολυτεχνείο είναι εγκατεστημένο το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ), ενώ στην περιοχή του Βοτανικού βρίσκεται το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Άλλες σχολές εδρεύουν στα προάστια της πόλης, όπως η Γυμναστική Ακαδημία των Αθηνών (ΤΕΦΑΑ) στη Δάφνη, η ΣΕΛΕΤΕ στο Μαρούσι και άλλες.

Ο Παρθενώνας, με το Ερέχθειο στα αριστερά

Δημογραφία

Η Μυκηναϊκή Αθήνα (1.600 - 1.100 π.Χ.) μπορεί να είχε φτάσει το μέγεθος της Τίρυνθας. Αυτό οριοθετεί τον πληθυσμό στην τάξη των 10 ως 15 χιλιάδων. τη Γεωμετρική εποχή το 1.000 π.Χ. ο πληθυσμός της Αθήνας ήταν μέχρι 4.000 άνθρωποι. Το 700 π.Χ. ο πληθυσμός είχε αυξηθεί στις 10.000. Το 500 π.Χ. το κράτος της Αθήνας είχε πιθανόν 200.000 ανθρώπους. Και την κλασική περίοδο το 431 π.Χ. εμφάνιζε ένα πληθυσμό με διαφορετικές εκτιμήσεις που κυμαίνονταν από 150.000 ως 350.000 και μέχρι 610.000 σύμφωνα με το Θουκυδίδη. Όταν ο Δημήτριος ο Φαληρεύς διενέργησε μια απογραφή πληθυσμού το 317 π.Χ. ο πληθυσμός ήταν 21.000 ελεύθεροι πολίτες, 10.000 σύμμαχοι έποικοι και 400.000 δούλοι, δηλαδή συνολικά 431.000 στη μείζονα Αθήνα.
Ο δήμος Αθηναίων έχει επίσημα πληθυσμό 664.046, ενώ μαζί με τις τέσσερις Περιφερειακές Ενότητες (Κεντρικού, Βόρειου, Νότιου και Δυτικού Τομέα Αθηνών) έχει συνολικά πληθυσμό 2.640.701 (απογραφή 2011). Μαζί με την Περιφερειακή Ενότητα του Πειραιά αποτελούν το Πολεοδομικό Συγκρότημα της Αθήνας με πληθυσμό 3.074.160.
Η αρχαία πόλη της Αθήνας είχε το κέντρο της στο βραχώδη λόφο της Ακρόπολης. Το λιμάνι του Πειραιά ήταν ξεχωριστή πόλη, αλλά σήμερα έχει απορροφηθεί στο Πολεοδομικό Συγκρότημα της Αθήνας. Η γρήγορη επέκταση της πόλης, που συνεχίζεται ακόμη και σήμερα, ξεκίνησε τις δεκαετίες του 1950 και 1960, λόγω της μετεξέλιξης της Ελλάδας από αγροτική σε βιομηχανική χώρα. Η επέκταση σήμερα είναι ιδιαίτερα προς τα Ανατολικά και τα Βορειοανατολικά (μια τάση που σχετίζεται πολύ με το νέο Διεθνές Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος και την Αττική Οδό, τον αυτοκινητόδρομο που διασχίζει την Αττική). Με αυτή τη διαδικασία η Αθήνα έχει ενσωματώσει πολλά πρώην προάστια και χωριά στην Αττική και συνεχίζει να το κάνει. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει την ιστορία του πληθυσμού της Αθήνας τα νεότερα χρόνια.

Ετος	Πληθυσμός δήμου Αθηναίων	Πληθυσμός Πολ. Συγκ.	Μητροπολιτικός Πληθυσμός
1833	4,000^[13]	–	–
1870	44,500^[13]	–	–
1896	123,000^[13]	–	–
1921 (Πριν την Ανταλλαγή Πληθυσμών)	473,000^[14]	–	–
1921 (Μετά την Ανταλλαγή Πληθυσμών)	718,000^[13]	–	–
1971	867,023	-	2,540,241	^[15]	–	–
1981	885,737	–	3,369,443
1991	772,072	3,444,358	3,523,407	^[16]
2001	745,514^[17]	3,165,823^[17]	3,761,810^[17]
2011	664,046	3,090,508	3,753,783^[18]

Λεπτομέρειες

Το Κέντρο της Ελληνικής πρωτεύουσας βρίσκεται στο Δήμο Αθηναίων, που είναι ο μεγαλύτερος σε πληθυσμό στην Ελλάδα. Ο Πειραιάς σχηματίζει επίσης ένα σημαντικό κέντρο στη δική του πόλη, μέσα στο Πολεοδομικό Συγκρότημα της Αθήνας, και είναι δεύτερος σε πληθυσμό δήμος μέσα σε αυτό, με το Περιστέρι και την Καλλιθέα να ακολουθούν.
Το Πολεοδομικό Συγκρότημα της Αθήνας συνίσταται σήμερα από 40 δήμους, 35 από τους οποίους αποτελούν τους δήμους της Μείζονος Αθήνας, ενταγμένους σε 4 περιφερειακές ενότητες (Βόρειας Αθήνας, Δυτικής Αθήνας, Κεντρικής Αθήνας, Νότιας Αθήνας) και 5 ακόμη, που αποτελούν τους δήμους του Μείζονος Πειραιά, που ανήκουν στην Περιφερειακή Ενότητα Πειραιώς. Το πυκνοκατοικούμενο Πολεοδομικό Συγκρότημα της Ελληνικής πρωτεύουσας απλώνεται σε 412 τ.χ. σε όλο το Λεκανοπέδιο Αττικής και έχει συνολικό πληθυσμό 3.090.508 (το 2011).
Η Μητροπολιτική Περιοχή της Αθήνας καλύπτει 2.928,717 τ.χ. στην περιφέρεια Αττικής και περιλαμβάνει ένα σύνολο 58 δήμων, που είναι οργανωμένοι σε 7 περιφερειακές ενότητες (οι παραπάνω μαζί με την Ανατολική Αττική και τη Δυτική Αττική με πληθυσμό 3.753.783. Η Αθήνα και ο Πειραιάς είναι τα δύο Μητροπολιτικά Κέντρα της Μητροπολιτικής Περιοχής της Αθήνας. Υπάρχουν επίσης μερικά Διαδημοτικά Κέντρα, που εξυπηρετούν συγκεκριμένες περιοχές. Για παράδειγμα το Μαρούσι, η Κηφισιά και η Γλυφάδα λειτουργούν ως Διαδημοτικά Κέντρα για τα Βόρεια, μακρινά Βόρεια και Νότια προάστια της Αθήνας αντίστοιχα, ενώ το Περιστέρι εξυπηρετεί τα Δυτικά προάστια.

Χάρτης πυκνότητας πληθυσμού 1928-2001

Διοίκηση

Τοπική Αυτοδιοίκηση

Το δημαρχείο της Αθήνας στην πλατεία Κοτζιά

Η σύγχρονη πόλη της Αθήνας αποτελείται από τη συνένωση πολλών μικρότερων πόλεων και χωριών που επεκτάθηκαν για να συνθέσουν μία μεγάλη ενιαία πόλη· η επέκταση αυτή συνέβη τον 20ό αιώνα. Το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας αποτελείται από 35 δήμους, ο μεγαλύτερος των οποίων είναι ο Δήμος Αθηναίων με 664.046 κατοίκους (απογραφή 2011).
Όταν αναφερόμαστε στην Αθήνα, αναφερόμαστε συνήθως στην Αθήνα με τα προάστια ή αλλιώς «μείζονα περιοχή της Αθήνας», ενώ ορισμένες φορές αναφερόμαστε στο Δήμο Αθηναίων ή στο «κέντρο της Αθήνας». Κάθε δήμος της μείζονος περιοχής της Αθήνας είναι αυτοδιοικούμενος από το Δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο.
Η Ντόρα Μπακογιάννη εκλέχθηκε Δήμαρχος Αθηναίων τον Οκτώβριο του 2002. Ήταν η πρώτη γυναίκα δήμαρχος της πόλης. Μετά την αποχώρησή της το Φεβρουάριο του 2006, λόγω ανάληψης του Υπουργείου Εξωτερικών, δήμαρχος ανέλαβε έπειτα από εκλογές στο Δημοτικό Συμβούλιο ο Θεόδωρος Μπεχράκης. Στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2006 εκλέχθηκε Δήμαρχος Αθηναίων ο Νικήτας Κακλαμάνης από τον πρώτο γύρο. Στις επόμενες εκλογές, το Νοέμβριο του 2010, η δημαρχία της πόλης πέρασε στο Γιώργο Καμίνη.
Με την εφαρμογή της νέας διοικητικής διαίρεσης της χώρας κατά το Πρόγραμμα Καλλικράτης το 2011 και σύμφωνα με το άρθρο 1 § 5.1.Β αυτού, ουδεμία μεταβολή επήλθε στο Δήμο Αθηναίων εκτός της μετονομασίας των δημοτικών διαμερισμάτων σε δημοτικές κοινότητες.

Δημοτικές κοινότητες Δήμου Αθηναίων

Κύριο λήμμα: Δήμος Αθηναίων

Δημοτικές κοινότητες

Ο Δήμος Αθηναίων χωρίζεται σήμερα διοικητικά σε επτά δημοτικές κοινότητες (πρώην διαμερίσματα), σύμφωνα με το άρθρο 2 § 4 του Προγράμματος Καλλικράτης, οι οποίες αριθμούνται σε 1η, 2η, 3η, 4η, 5η, 6η και 7η:

H 1η δημοτική κοινότητα περιλαμβάνει το κέντρο των Αθηνών με το λεγόμενο εμπορικό τρίγωνο (Σύνταγμα, Κολωνάκι, Ιλίσια, Εξάρχεια, Ομόνοια, Μοναστηράκι, Πλάκα, Κουκάκι).
H 2η δημοτική κοινότητα περιλαμβάνει τις ΝΑ. συνοικίες (Νέος Κόσμος, Στάδιο, Παγκράτι).
H 3η δημοτική κοινότητα περιλαμβάνει τις ΝΔ. συνοικίες (Βοτανικός, Πετράλωνα, Κεραμεικός, Θησείο).
H 4η δημοτική κοινότητα περιλαμβάνει τις Δ. συνοικίες (Κολωνός, Ακαδημία Πλάτωνος, Σεπόλια μέχρι Κάτω Πατήσια).
H 5η δημοτική κοινότητα περιλαμβάνει τις ΒΔ. συνοικίες (Κάτω Πατήσια μέχρι Προμπονά).
H 6η δημοτική κοινότητα περιλαμβάνει τις Β. κεντρικές συνοικίες (Πλ. Αττικής, Πλ. Αμερικής, Κυψέλη).
H 7η δημοτική κοινότητα περιλαμβάνει τις ΒΑ. συνοικίες (Αμπελόκηποι, Γκύζη, Πολύγωνο, Ερυθρός Σταυρός, Γουδή, Ελληνορώσων).

Σε όλες τις παραπάνω δημοτικές κοινότητες συγκροτούνται κοινοτικά συμβούλια και υφίστανται επιμέρους δημοτικές υπηρεσίες.

Κεντρικός Τομέας Αθηνών

Κύριο λήμμα: Περιφερειακή Ενότητα Κεντρικού Τομέα Αθηνών

Ο Κεντρικός Τομέας Αθηνών απαρτίζεται από το Δήμο Αθηναίων στην καρδιά του αστικού ιστού και τους περιφερειακούς δήμους Ζωγράφου, Βύρωνα, Καισαριανής, Ηλιούπολης, Δάφνης-Υμηττού, Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας και Γαλατσίου.
Ο πληθυσμός της περιφερειακής ενότητας Κεντρικού Τομέα Αθηνών ανέρχεται σε 1.029.520 κατοίκους και η πυκνότητα πληθυσμού της σε 11.796,14 κάτοικοι ανά τ.χλμ. Η έκτασή της είναι 87,3 τ.χλμ. Τη θέση του Αντιπεριφερειάρχη της συγκεκριμένης ενότητας κατέχει η Άννα Παπαδημητρίου-Τσάτσου.

Δείτε επίσης: Περιφερειακή Ενότητα Βορείου Τομέα Αθηνών, Περιφερειακή Ενότητα Νοτίου Τομέα Αθηνών και Περιφερειακή Ενότητα Δυτικού Τομέα Αθηνών

Αστικό Τοπίο

Πανοραμική θέα από το λόφο του Αρειου Πάγου .

Αρχιτεκτονική

Νεοκλασικό αρχοντικό με Αρ Νουβό and Εκλεκτικιστικά στοιχεία στη συνοικία Μακρυγιάννη.

Ζάππειον μέγαρο

Δύο αθηναϊκές πολυκατοικίες επηρεασμένες από το μοντερνισμό: η αριστερή είναι χαρακτηριστικό μοντέρνο κτίριο της δεκαετίας του 1930, ενώ η δεξιά συνδυάζει μοντέρνα και κλασικά στοιχεία (δεκαετία του 1950).

Πύργος Αθηνών (1968-1971)

Η πόλη της Αθήνας ενσωματώνει αρχιτεκτονικούς ρυθμούς από το Νεοκλασικό μέχρι το μοντέρνο. Βρίσκονται συχνά στίς ίδιες περιοχές, γιατί η Αθήνα δεν χαρακτηρίζεται από ομοιγένεια των αρχιτεκτονικών ρυθμών.
Κατά το μεγαλύτερο μέρος του 19ου αιώνα στην Αθήνα κυριάρχησε ο Νεοκλασικισμός, καθώς και ορισμένες παρεκκλίσεις του, όπως ο Εκλεκτικισμός, ιδιαίτερα στις αρχές του 20ού αιώνα. Ετσι τα Παλαιά Ανάκτορα (σήμερα Βουλή των Ελλήνων) ήταν το πρώτο σημαντικό δημόσιο κτίριο που ανεγέρθηκε, μεταξύ 1836 και 1843. Αργότερα, στα μέσα και τα τέλη του 19ου αιώνα, ο Θεόφιλος Χάνσεν και ο Ερνστ Τσίλλερ συμμετείχαν στην κατασκευή πολλών νεοκλασικών κτιρίων, όπως η Ακαδημία και το Ζάππειο. Ο Τσίλλερ σχεδίασε επίσης πολλά ιδιωτικά αρχοντικά στο κέντρο της Αθήνας, που σταδιακά έγιναν δημόσια, συνήθως μέσω δωρεών, όπως το Ιλίου Μέλαθρον του Σλήμαν.
Αρχίζοντας τη δεκαετία του 1920 η Μοντέρνα αρχιτεκτονική, περιλαμβανομένου του Μπάουχαους και της Αρ Ντεκό, άρχισε να επηρεάζει σχεδόν όλους τους Έλληνες αρχιτέκτονες και κτίρια, τόσο δημόσια, όσο και ιδιωτικά, κατασκευάσθηκαν σύμφωνα με αυτούς τους ρυθμούς. Μεταξύ των περιοχών με μεγάλο αριθμό τέτοιων κτιρίων είναι το Κολωνάκι και μερικές του κέντρου της πόλης, ενώ μεταξύ των συνοικιών που αναπτύχθηκαν αυτή την περίοδο είναι η Κυψέλη.^[19]
Τις δεκαετίες του 1950 και 1960, κατά την επέκταση και ανάπτυξη της Αθήνας, έπαιξαν σημαντικό ρόλο άλλα μοντέρνα κινήματα, όπως το Διεθνές στυλ. Το κέντρο της Αθήνας ανοικοδομήθηκε σε μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα την κατεδάφιση πολλών νεοκλασικών κτιρίων. Οι αρχιτέκτονες αυτής της περιόδου χρησιμοποίησαν υλικά όπως γυαλί, μάρμαρο και αλουμίνιο και πολλοί συνδύασαν μοντέρνα και κλασικά στοιχεία.^[20] Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μεταξύ των διεθνώς γνωστών αρχιτεκτόνων που σχεδίασαν και έχτισαν στην πόλη ήταν ο Βάλτερ Γκρόπιους, με το σχεδιασμό της Αμερικάνικης Πρεσβείας και ο Έερο Σάαρινεν με το σχεδιασμό του ανατολικού πύργου ελέγχου του Αεροδρομίου του Ελληνικού.
Από τους σημαντικούς Έλληνες αρχιτέκτονες της περιόδου 1930 - 1970 ήταν οι Κωνσταντίνος Δοξιάδης, Δημήτρης Πικιώνης, Περικλής Α. Σακελλάριος, Άρης Κωνσταντινίδης και άλλοι.

Συνοικίες

Πλατεία Συντάγματος

Δρόμος στην Πλάκα

O Δήμος της Αθήνας, κέντρο του Πολεοδομικού Συγκροτήματος, υποδιαιρείται σε πολλές συνοικίες : Ομόνοια, Σύνταγμα, Εξάρχεια, Αγιος Νικόλαος, Νεάπολη, Λυκαβηττός, Λόφος Στρέφη, Λόφος Φινοπούλου, Λόφος Φιλοπάππου, Πεδίον του Άρεως, Μεταξουργείο, Αγιος Κωνσταντίνος, Σταθμός Λαρίσης, Κεραμεικός, Ψυρή, Μοναστηράκι, Γκάζι, Θησείο, Καπνικαρέα, Αγία Ειρήνη, Αέρηδες, Αναφιώτικα, Πλάκα, Ακρόπολη, Πνύκα], Μακρυγιάννη, Λόφος Αρδηττού, Ζάππειο, Αγιος Σπυρίδων, Παγκράτι, Κολωνάκι, Δεξαμενή, Ευαγγελισμός, Γούβα, Αγιος Ιωάννης, Νέος Κόσμος, Κουκάκι, Κυνοσάργους, Φιξ, Ανω Πετράλωνα, Κάτω Πετράλωνα, Ρουφ, Βοτανικός, Προφήτης Δανιήλ, Ακαδημία Πλάτωνος, Κολωνός, Κολοκυνθού, Πλατεία Αττικής, Λόφος Σκουζέ, Σεπόλια, Κυψέλη, Αγιος Μελέτιος, Νέα Κυψέλη, Γκύζη, Πολύγωνο, Αμπελόκηποι , Πανόρμου-Γηροκομείο, Πεντάγωνο, Ελληνορώσων, Νέα Φιλοθέη, Ανω Κυψέλη, Τουρκοβούνια-Λόφος Πατάτσου, Λόφος Ελικώνας, Κολιάτσου, Θυμαράκια, Κάτω Πατήσια, Τρεις Γέφυρες, Αγιος Ελευθέριος, Ανω Πατήσια, Κυπριάδου, Προμπονά, Αγιος Παντελεήμονας, Γουδή και Ιλίσια.

Πλατείες - Περιοχές

Η εμπορική Οδός Ερμού

Η Αθήνα διαθέτει πολλές πλατείες. Απ' αυτές η κεντρικότερη είναι η πλατεία Συντάγματος, που πήρε το όνομά της από τη εξέγερση του στρατού και του λαού και τη συγκέντρωση που έγινε σ' αυτήν την 3 Σεπτεμβρίου 1843. Η συγκέντρωση αυτή του στρατού και του αθηναϊκού λαού πέτυχε την αποδοχή του Συντάγματος από τον Όθωνα και την ψήφισή του την επόμενη χρονιά από την Εθνοσυνέλευση. Είναι μπροστά στη Βουλή απ' την πλευρά της λεωφόρου Αμαλίας και μπροστά στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, με σιντριβάνι και κήπο, δένδρα, αγάλματα εφήβων και ζαχαροπλαστεία.

Σύνταγμα. Η Πλατεία Συντάγματος είναι η κεντρική και μεγαλύτερη πλατεία της πρωτεύουσας και βρίσκεται δίπλα στη Βουλή των Ελλήνων (πρώην Βασιλικά Ανάκτορα) και στα σημαντικότερα ξενοδοχεία της πόλης Ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία. Η Οδός Ερμού, ένας πεζόδρομος μήκους περίπου ενός χιλιομέτρου, που συνδέει την Πλατεία Συντάγματος με το Μοναστηράκι, είναι καταναλωτικός παράδεισος, τόσο για Αθηναίους, όσο και τουρίστες. Γεμάτος με καταστήματα μόδας και εμπορικά κέντρα, που προωθούν τις σημαντικότερες διεθνείς μάρκες, ήταν το 2008 - 2009 στους πέντε ακριβότερους εμπορικούς δρόμους της Ευρώπης και ο δέκατος ακριβότερος δρόμος λιανικής πώλησης στον κόσμο. Σε κοντινή απόσταση το ανακαινισμένο κτίριο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού στην Οδό Πανεπιστημίου περιλαμβάνει το Πολυκατάστημα ΄΄Αττικα΄΄ και αρκετά ακριβά επώνυμα καταστήματα.

Ομόνοια. Η Πλατεία Ομονοίας είναι η παλαιότερη πλατεία της Αθήνας. Περιβάλλεται από ξενοδοχεία και φαστφουντάδικα και περιλα περιλαμβάνει ένα σταθμό του τρένου, από όπου διέρχεται το Μετρό και ο Ηλεκτρικός και ονομάζεται Σταθμός Ομονοίας. Είναι το επίκεντρο πανηγυρισμού αθλητικών επιτυχιών, όπως έγινε μετά την κατάκτηση των πρωταθλημάτων Euro 2004 και Eurobasket 2005. Το 1988 στήθηκε στην Ομόνοια το γλυπτό "Δρομέας" του γλύπτη Βαρώτσου κατασκευασμένα από γυαλί, που το 1994 μεταφέρθηκε στην Πλατεία της Μεγάλης του Γένους Σχολής, απέναντι από το ξενοδοχείο Χίλτον.

Άλλες πλατείες είναι: η πλατεία Κλαυθμώνος (25ης Μαρτίου), η πλατεία Κοτζιά (Δημαρχείου, ή Ταχυδρομείου, ή Εθνικής Αντίστασης) με το Δημαρχείο, το Μέγαρο Μελά και το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, η πλατεία Μοναστηρακίου με μια παλιά εκκλησία της Θεοτόκου, που κτίστηκε τον 11ο αιώνα και ένα οθωμανικό τέμενος (τζαμί) που έχει μετατραπεί σε μουσείο, η πλατεία Πλαστήρα στο Παγκράτι, η Πλατεία Κυψέλης, η Ρηγίλλης στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, η Ελευθερίας ή Κουμουνδούρου, η Αγίου Γεωργίου Καρύτση, η Αγίου Κωνσταντίνου, η Αμερικής ή Αγάμων, η Ανεξαρτησίας (Βάθη), η Βικτωρίας ή Κυριακού, η Κάνιγγος, απ' όπου ξεκινούν πολλά λεωφορεία, η πλατεία Φιλικής Εταιρείας ή Κολωνακίου, η πλατεία Εξαρχείων κ.ά.

Μεταξουργείο. Η συνοικία αυτή βρίσκεται βόρεια του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, μεταξύ του Κολωνού στα ανατολικά και του Κεραμεικού στα δυτικά, βόρεια από το Γκάζι. Το Μεταξουργείο χαρακτηρίζεται συχνά ως παραδοσιακή συνοικία. Μετά από μακρά περίοδο εγκατάλειψης τα τέλη του 20ού αιώνα, η περιοχή αποκτά τη φήμη καλλιτεχνικής και μοντέρνας συνοικίας, μετά το άνοιγμα γκαλερί τέχνης, μουσείων, εστιατορίων και καφέ. Τοπικές προσπάθειες να εξωραίσουν και να αναζωογονήσουν τη συνοικία, έχουν ενισχύσει το αίσθημα κοινότητας και καλλιτεχνικής έκφρασης. Ανώνυμα έργα τέχνης, που περιέχουν αποφθέγματα και ρητά, τόσο στα Αγγλικά όσο και στα Αρχαία Ελληνικά, έχουν ξεφυτρώσει σε όλη τη συνοικία, όπως <<Τέχνη τέχνης χάριν>>. Δενδροφυτεύσεις από ακτιβιστές έχουν επίσης βοηθήσει στον εξωραίσμό της περιοχής.

Ψυρή. Η αναβιωμένη συνοικία Ψυρή είναι γεμάτη από ανακαινισμένα πρώην αρχοντικά, καλλιτεχνικούς χώρους και μικρές γκαλερί. Μερικά από τα ανακαινισμένα κτίρια της στεγάζουν επίσης μοντέρνα μπαρ, καθιστώντας τη ζωντανή ζώνη της πόλης την τελευταία δεκαετία, ενώ υπάρχουν εσιατόρια με ζωντανή μουσική, γνωστά ως ΄΄ρεμπετάδικα΄΄, από το ρεμπέτικο, μοναδικό είδος μουσικής, που άνθησε στη Σύρο και στην Αθήνα το διάστημα 1920 - 1970. Το ρεμπέτικο έχει πολλούς θαυμαστές, έτσι τα ρεμπετάδικα είναι συχνά γεμάτα από ανθρώπους όλων των ηλικιών, που τραγουδούν, χορεύουν και πίνουν μέχρι το πρωί.

Γκάζι. Η περιοχή Γκάζι, η πιο πρόσφατη σε πλήρη ανάπλαση, βρίσκεται γύρω από ένα ιστορικό εργοστάσιο φωταερίου, που έχει σήμερα μετατραπεί στον πολυχώρο πολιτισμού Τεχνόπολις και περιλαμβάνει επίσης καλλιτεχνικούς χώρους, μικρά κλαμπ, μπαρ και εστιατόρια. Η επέκταση του μετρό στα δυτικά προάστια της πόλης έχει καταστήσει ευκολότερη την πρόσβαση στην περιοχή από την άνοιξη του 2007, καθώς η μπλε γραμμή κάνει στάση σήμερα στο Γκάζι (σταθμός Κεραμεικός).

Πλάκα, Μοναστηράκι και Θησείο. Η Πλάκα, που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την Ακρόπολη, φημίζεται για την πλούσια νεοκλασική αρχιτεκτονική της, αποτελώντας μια από τις γραφικότερες περιοχές της πόλης. Παραμένει προνομιακός τουριστικός προορισμός με ταβέρνες, ζωντανές παραστάσεις και υπαίθριους πωλητές. Το γειτονικό Μοναστηράκι, από τη μεριά του, είναι γνωστό για σειρά μικρών καταστημάτων και αγορών, καθώς και για τη γεμάτη κόσμο υπαίθρια αγορά του και τις ταβέρνες με ειδικότητα στο σουβλάκι. Αλλη συνοικία γνωστή για τα γεμάτα φοιτητόκοσμο μοντέρνα καφέ του είναι το Θησείο, που βρίσκεται αμέσως δυτικά από το Μοναστηράκι. Στο Θησείο βρίσκεται ο αρχαίος Ναός του Ηφαίστου, στην κορυφή ενός μικρού λόφου. Η περιοχή αυτή έχει επίσης μια γραφική Βυζαντινή εκκλησία του 11ου αιώνα, καθώς και ένα Οθωμανικό τζαμί του 15ου αιώνα.

Εξάρχεια. Βόρεια του Κολωνακίου, είναι φοιτητική γειτονιά με καφέ, μπαρ και βιβλιοπωλεία. Στα Εξάρχεια βρίσκεται το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Περιλαμβάνουν επίσης σημαντικά κτίρια αρκετών ρυθμών του 20ού αιώνα : Νεοκλασικισμού, Αρ Ντεκό και Πρώιμου Μοντερνισμού (με επιρροές Μπάουχαους).

Κολωνάκι. Είναι η περιοχή στη βάση του λόφου του Λυκαβηττού, γεμάτη με μπουτίκ που απευθύνονται σε καλοστεκούμενους πελάτες για την ημέρα και μπαρ και πιο μοντέρνα εστιατόρια για τη νύχτα, με γκαλερί και μουσεία. Συχνά θεωρείται μια από τις αριστοκρατικότερες περιοχές της πόλης.

Πανοραμική θέα της Πλατείας Κολωνακίου.

Προάστια

Συγκρότημα Μεζονετών στα Ανω Βριλήσσια

H Mητροπολιτική Περιοχή της Αθήνας αποτελείται από 58 πυκνοκατοικημένους δήμους, που απλώνονται γύρω από το Δήμο της Αθήνας (το κέντρο της πόλης) προς όλες σχεδόν τις κατευθύνσεις. Ανάλογα με τη γεωγραφική τους θέση σε σχέση με την πόλη της Αθήνας, τα προάστια χωρίζονται σε τέσσερις ζώνες : τα βόρεια προάστια (που περιλαμβάνουν Eκάλη, Νέα Ερυθραία, Αγιο Στέφανο, Δροσιά, Διόνυσο, Κρυονέρι, Κηφισιά, Μαρούσι, Πεύκη, Λυκόβρυση, Ηράκλειο, Γλυκά Νερά, Βριλήσσια, Μελίσσια, Πεντέλη, Χαλάνδρι, Αγία Παρασκευή, Ψυχικό, Φιλοθέη, τα νότια προάστια (που περιλαμβάνουν Καλαμάκι, Νέα Σμύρνη, Άγιος Δημήτριος, Παλαιό Φάληρο, Ελληνικό, Γλυφάδα, Βούλα, Αργυρούπολη, Ηλιούπολη Αττικής και το νοτιότερο προάστιο της Βουλιαγμένης), τα ανατολικά προάστια (που περιλαμβάνουν Ζωγράφου, Βύρωνα, Καισαριανή, Χολαργό και Παπάγου και τα δυτικά προάστια (που περιλαμβάνουν Δήμος Αχαρνών, Πετρούπολη, Ιλιον, Περιστέρι, Αιγάλεω και Νίκαια.
Οι ακτές της πόλης της Αθήνας, που εκτείνονται από το μεγάλο εμπορικό λιμάνι του Πειραιά μέχρι το νοτιότερο προάστιο της Βάρκιζας επί περίπου 25 χιλιόμετρα, συνδέονται με το κέντρο της πόλης και με τραμ.
Στο βόρειο προάστιο του Μαρουσιού δεσπόζει στον ορίζοντα το αναβαθμισμένο κύριο Ολυμπιακό Συγκρότημα (γνωστό με το ακρωνύμιό του ΟΑΚΑ). Η περιοχή έχει αναπλασθεί σύμφωνα με σχέδιο του Ισπανού αρχιτέκτονα Σαντιάγο Καλατράβα, με χαλύβδινες αψίδες, διαμόρφωση κήπων, κρήνες, φουτουριστικές γυάλινες κατασκευές και μια νέα οροφή-σήμα κατατεθέν από μπλε γυαλί, που προστέθηκε στο κυρίως στάδιο. Ένα δεύτερο Ολυμπιακό συγκρότημα δίπλα στη θάλασσα, στην παραλία της Καλλιθέας, διαθέτει σύγχρονα στάδια, καταστήματα και μια υπερυψωμένη εσπλανάδα. Προγραμματίζονται έργα για το μετασχηματισμό των εκτάσεων του παλιού Αεροδρομίου της Αθήνας στα νότια προάστια σε ένα από τα μεγαλύτερα διαμορφωμένα πάρκα της Ευρώπης, επονομαζόμενο Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού.
Πολλά από τα νότια προάστια (όπως ο Άλιμος, το Παλιό Φάληρο, το Ελληνικό, η Βούλα, η Βουλιαγμένη και η Βάρκιζα) έχουν αμμώδεις παραλίες, τις περισσότερες τις λειτουργεί ο ΕΟΤ με εισιτήριο. Καζίνο λειτουργούν τόσο στο Ορος Πάρνηθα, περίπου 25 χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας (προσβάσιμο με αυτοκίνητο ή τελεφερίκ), όσο και στην κοντινή πόλη του Λουτρακίου (προσβάσιμο με αυτοκίνητο από την Εθνική Οδό Αθηνών - Κορίνθου ή τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο).

Παραλίσ του Παλαιού Φαλήρου.

Πάρκα και ζωολογικοί κήποι

Η είσοδος του Εθνικού Κήπου, που ανατέθηκε από τη Βασίλισσα Αμαλία το 1838 και ολοκληρώθηκε το 1840

Οι πρόποδες της Ακρόπολης, όπως φαίνονται από την Aρχαία Αγορά.

Ο Εθνικός Δρυμός της Πάρνηθας χαρακτηρίζεται από καλά σηματοδοτημένα μονοπάτια, φαράγγια, πηγές, χειμάρρους και σπήλαια, που υπάρχουν στην περιοχή. Η πεζοπορία και η ποδηλασία στο βουνό και στα τέσσερα βουνά είναι δημοφιλείς υπαίθριες δραστηριότητες για τους κατοίκους της πόλης. Ο Εθνικός Κήπος ολοκληρώθηκε το 1840 και είναι ένα καταφύγιο πρασίνου 155 στρεμμάτων στο κέντρο της Ελληνικής πρωτεύουσας. Βρίσκεται ανάμεσα στα κτίρια της Βουλής και του Ζαππείου. Είναι γεμάτος από άγρια "δασικά" και ήμερα δένδρα, καλλωπιστικούς θάμνους, λουλούδια και στολισμένος με τεχνητές λιμνούλες που έχουν υδρόβια φυτά και κύκνους, με πίδακες και βρυσούλες.
Ο Διομήδειος Κήπος στο Χαϊδάρι, έκτασης 1.500 στρεμμάτων, περιλαμβάνει μια πρότυπη, πλούσια συλλογή λουλουδιών και φυτών από όλο τον κόσμο και είναι Εθνικό Κληροδότημα – Κοινωφελές Ίδρυμα που διοικείται από Επιτροπή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Συνέχεια του Εθνικού Κήπου είναι ο κήπος του Ζαππείου, που δημιουργήθηκε το 1887 από τον Στέφανο Δραγούμη, με έκταση 130 στρέμματα. Έχει διάφορα είδη δένδρων και φυτών, ένα σιντριβάνι με πολύχρωμα φώτα και το μέγαρο του Ζαππείου, όπου γίνονται διάφορες εκθέσεις.
Το άλσος του Πεδίου του Άρεως. Ο δεύτερος πνεύμονας πράσινου της Αθήνας με ψηλά δένδρα, λουλούδια και λίμνες, με φαρδείς δρόμους και πλατείες, με το ψηλό άγαλμα της Αθηνάς και δυο μικρά εκκλησάκια των Αγ. Ταξιαρχών και του Αγίου Χαραλάμπους. Ο κήπος άρχισε να φυτεύεται το 1934. Μέσω της πιο πρόσφατης ανάπλασης αφαιρέθηκαν τμηματικά οι επιστρώσεις των δρόμων οι οποίες αντικαταστάθηκαν από πιεσμένο χώμα δίνοντας έτσι την αίσθηση εξοχής.
Το Άλσος Βεΐκου στο Γαλάτσι, που περιλαμβάνει μεγάλους κήπους με ωραία δρομάκια, δημοτικό κολυμβητήριο και φιλοξενεί πλήθος εκδηλώσεων, ενώ δίπλα βρίσκεται και το Ολυμπιακό κέντρο Γαλατσίου.
Το Αττικό Άλσος στα Τουρκοβούνια στα όρια των δήμων Αθηναίων, Γαλατσίου και Ψυχικού. Περιλαμβάνει γήπεδα τένις και μπάσκετ.

Εθνικός Κήπος Αθηνών

Το άλσος Παγκρατίου που φυτεύτηκε το 1908 με τη φροντίδα της βασίλισσας Σοφίας και έχει έκταση 30 στρέμματα. Στην αρχή είχε μόνο πεύκα, αλλά μετά το 1936, όταν παραχωρήθηκε στο Δήμο Αθηναίων, φυτεύτηκαν και άλλα δένδρα και θάμνοι. Πριν από τη γερμανική κατοχή στο άλσος του Παγκρατίου υπήρχε ζωολογικός κήπος.
Το άλσος Ευαγγελισμού, που φυτεύτηκε όταν ιδρύθηκε το νοσοκομείο. Η αρχιτεκτονική του διαρρύθμιση είναι ωραιότατη. Έχει στηθεί η προτομή της βασίλισσας Όλγας, που ίδρυσε το νοσοκομείο "Ευαγγελισμός".
Το άλσος του Θησείου, με έκταση 24 στρέμματα, κοντά στον αρχαίο ναό του Ηφαίστου με πεύκα, κυπαρίσσια και διάφορα φυτά.
Το άλσος της Ν. Φιλαδέλφειας, με διάφορα είδη δένδρων και φυτών, με τεχνητή λίμνη και διάφορα ζώα.
Και σε πολλές άλλες συνοικίες και προάστια της Αθήνας υπάρχουν μικρά και μεγάλα πάρκα, κήποι και άλση.
Τμήματα της πόλης έχουν αναπλασθεί, σύμφωνα με ένα γενικό σχέδιο με το όνομα ΄΄Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας, που επίσης έλαβε χρηματοδότηση από την ΕΕ ως συμβολή για την υλοποίησή του. Η Οδός Διονυσίου Αρεοπαγίτου, ορόσημό του, έχει πεζοδρομηθεί σχηματίζοντας μια γραφική διαδρομή. H διαδρομή ξεκινά από το Ναό του Ολυμπίου Διός, στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Όλγας, συνεχίζει κάτω από τις νότιες πλαγιές της Ακρόπολης κοντά στην Πλάκα και καταλήγει λίγο πιο πέρα από το Ναό του Ηφαίστου στο Θησείο. Η διαδρομή στο σύνολό της προσφέρει στους επισκέπτες θέα του Παρθενώνα και της Αγοράς (τόπου συνάντησης των αρχαίων Αθηναίων), μακριά από το πολύβουο κέντρο της πόλης.
Οι λόφοι της Αθήνας παρέχουν επίσης χώρους πρασίνου. Ο Λυκαβηττός, ο λόφος του Φιλοππάππου και η περιοχή γύρω του, περιλαμβανομένης της Πνύκας και του Λόφου Αρδηττού, είναι φυτεμένοι με πεύκα και άλλα δένδρα, με τη μορφή μάλλον μικρού δάσους παρά τυπικού μητροπολιτικού πάρκου.
Ο μεγαλύτερος ζωολογικός κήπος της Αθήνας είναι το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο, ιδιωτικός 200 στρεμμάτων, που βρίσκεται στο προάστιο των Σπάτων. Φιλοξενεί γύρω στα 2.000 ζώα, που αντιπροσωπεύουν 400 είδη και είναι ανοιχτός 365 μέρες το χρόνο. Υπάρχουν μικρότεροι ζωολογικοί κήποι μέσα σε δημόσιους κήπους ή πάρκα, όπως εκείνος μέσα στον Εθνικό Κήπο.

Πολιτισμός και σύγχρονη ζωή

Tο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στο κέντρο της Αθήνας

Αποψη του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης.

Ναός του Ολυμπίου Διός

H Bυζαντινή Εκκλησία των Αγίων Αποστόλων δίπλα στη Στοά του Αττάλου

Αποψη του Ωδείου Ηρώδου του Αττικού το 2012. Σκηνικά για την παράσταση Τόσκα από την Εθνική Λυρική Σκηνή

Το Πλανητάριο της Αθήνας

Αρχαιολογικό κέντρο

Η πόλη είναι παγκόσμιο κέντρο αρχαιολογικής έρευνας. Εκτός από εθνικά ιδρύματα, όπως το Πανεπιστήμιο Αθηνών, την Αρχαιολογική Εταιρεία, αρκετά αρχαιολογικά μουσεία, όπως το Εθνικό Αρχαιολογικό, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, το Επιγραφικό μουσείο, το Βυζαντινό Μουσείο, καθώς και τα μουσεία της Αρχαίας Αγοράς, της Ακρόπολης και του Κεραμεικού, η πόλη στεγάζει επίσης το εργαστήριο αρχαιομετρίας στο Κέντρο Ερευνών Δημόκριτος καθώς και τοπικές και εθνικές υπηρεσίες που ανήκουν στο Υπουργείο Πολιτισμού.
Η Αθήνα φιλοξενεί 17 ξένα αρχαιολογικά ινστιτούτα (ή σχολές) που προωθούν και διευκολύνουν την έρευνα από επιστήμονες από τις χώρες προέλευσής τους (Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, Αυστραλιανό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών, Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών, Βελγική Σχολή Αθηνών, Βρετανική Σχολή Αθηνών, Γαλλική Σχολή Αθηνών, Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών, Γεωργιανό Ινστιτούτο Αθηνών, Δανικό Ινστιτούτο Αθηνών, Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή στην Ελλάδα, Ιρλανδικό Ινστιτούτο Ελληνικών Σπουδών στην Αθήνα, Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών, Καναδικό Ινστιτούτο στην Ελλάδα, Νορβηγικό Ινστιτούτο Αθηνών, Ολλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών, Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών, Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών). Έτσι η Αθήνα έχει πάνω από δέκα αρχαιολογικές βιβλιοθήκες και τρία εξειδικευμένα αρχαιολογικά εργαστήρια και είναι ο τόπος αρκετών εκατοντάδων ειδικών διαλέξεων, συνεδρίων και σεμιναρίων, καθώς και δεκάδων αρχαιολογικών εκθέσεων κάθε χρόνο. Οποιαδήποτε στιγμή βρίσκονται στην πόλη εκατοντάδες μελετητές και ερευνητές όλων των κλάδων της αρχαιολογίας.

Mουσεία

Μεταξύ των σημαντικότερων μουσείων της Αθήνας είναι :

το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το μεγαλύτερο αρχαιολογικό μουσείο της χώρας, και ένα από τα σημαντικότερα διεθνώς, περιλαμβάνει τεράστια συλλογή αρχαιοτήτων. Τα εκθέματά του καλύπτουν μια περίοδο μεγαλύτερη των 5.000 χρόνων, από την ύστερη Νεολιθική περίοδο μέχρι τη Ρωμαϊκή Ελλάδα.
το Μουσείο Μπενάκη με τα αρκετά τμήματά του για καθεμιά από τις συλλογές του, που περιλαμβάνουν αρχαία, Βυζαντινή, Οθωμανική, Κινέζικη τέχνη και άλλα.
το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, ένα από τα σημαντικότερα μουσεία Βυζαντινής τέχνης.
το Νομισματικό Μουσείο, που στεγάζει μια σημαντική συλλογή αρχαίων και σύγχρονων νομισμάτων.
το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, με μια εκτεταμένη συλλογή Κυκλαδικής τέχνης, περιλαμβανομένων των περίφημων ειδωλίων από λευκό μάρμαρο.
το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, που άνοιξε το 2009, αντικαθιστώντας το παλιό μουσείο της Ακρόπολης. Το νέο μουσείο έχει αποδειχθεί εξαιρετικά δημοφιλές, με σχεδόν ένα εκατομμύριο επισκέπτες μόνο κατά τη θερινή περίοδο Ιουνίου-Οκτωβρίου 2009.

Υπάρχουν επίσης πολλά μικρότερα και ιδιωτικά μουσεία που εστιάζουν στον Ελληνικό πολιτισμό και τις τέχνες.

Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμεικού
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο	Bασιλίσσης Σοφίας 22
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο	Τοσίτσα 1
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο	Σταδίου 13 και Κολοκοτρώνη
Επιγραφικό Μουσείο	Τοσίτσα 1
Θεατρικό μουσείο	Ακαδημίας 50
Μουσείο Αρχαίας Αγοράς
Μουσείο Ελευθερίου Βενιζέλου	Πάρκο Ελευθερίας
Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης	Κυδαθηναίων 17
Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης	Κόδρου 9
Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων	Διογένους 1-3
Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης	Ασωμάτων 22 & Διπύλου
Μουσείο Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών	Θόλου 5
Μουσείο Κανελλοπούλου	Θεωρίας 12 και Πανός
Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη	Καλλισπέρη & Καρυατίδων 4Α
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης	Νεοφύτου Δούκα 4
Μουσείο Μπενάκη	Κουμπάρη 1 και Πειραιώς 138
Μουσείο Πόλεως Αθηνών	Παπαρρηγοπούλου 7
Μουσείο Φρυσίρα	Μονής Αστερίου 3 και 7
Νέο Μουσείο Ακρόπολης	Μακρυγιάννη 2-4
Νομισματικό Μουσείο Αθηνών	Πανεπιστημίου 12
Παιδικό Μουσείο	Κυδαθηναίων 14
Πολεμικό μουσείο	Ριζάρη 2
Σιδηροδρομικό Μουσείο	Σιώκου 4
Ταχυδρομικό Μουσείο	Πλατεία Παναθηναϊκού Σταδίου 5

Το Ιλίου Μέλαθρον, που φιλοξενεί το Νομισματικό Μουσείο

Η Παλαιά Βουλή, σήμερα στεγάζει το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο

Τουρισμός

Η Αθήνα έχει αποτελέσει ταξιδιωτικό προορισμό από την αρχαιότητα. Κατά την περασμένη δεκαετία βελτιώθηκαν οι υποδομές και οι κοινωνικές εξυπηρετήσεις της πόλης, εν μέρει λόγω της επιτυχούς υποψηφιότητάς της να διοργανώσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Η Ελληνική Κυβέρνηση, με τη βοήθεια της ΕΕ, χρηματοδότησε σημαντικά έργα υποδομής, όπως το τελευταίας τεχνολογίας Διεθνές Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, η επέκταση του δικτύου του Μετρό και ο νέος Αυτοκινητόδρομος της Αττικής Οδού.

Ψυχαγωγία και παραστατικές τέχνες

Η Αθήνα διαθέτει 148 θεατρικές σκηνές, περισσότερες από οποιαδήποτε άλλη πόλη στον κόσμο, ανάμεσά τους το αρχαίο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στέγη του Φεστιβάλ Αθηνών από το Μάιο ως τον Οκτώβριο κάθε χρόνο. Εκτός από μεγάλο αριθμό πολυκινηματογράφων η Αθήνα διαθέτει υπαίθριους θερινούς κινηματογράφους με πράσινο. Η πόλη έχει επίσης χώρους μουσικής, όπως το Μέγαρο Μουσικής, που προσελκύει παγκόσμιας κλάσης καλλιτέχνες. Το Πλανητάριο της Αθήνας,^[21] που βρίσκεται στη Λεωφόρο Συγγρού, είναι ένα από τα μεγαλύτερα και καλύτερα εξοπλισμένα ψηφιακά πλανητάρια στον κόσμο.

Moυσική

Νέοι χορεύουν σε νάιτ-κλαμπ στου Ψυρή, συνοικία της Αθήνας με έντονη νυκτερινή ζωή.

Τα δημοφιλέστερα τραγούδια κατά την περίοδο 1870-1930 ήταν οι λεγόμενες Αθηναϊκές καντάδες, βασισμένες στις Επτανησιακές καντάδες, και τραγούδια που παρουσιάζονταν στο θέατρο (επιθεωρησιακά τραγούδια) σε επιθεωρήσεις, μιούζικαλ, οπερέτες και νυχτερινά έργα, που επικρατούσαν στη θεατρική σκηνή της Αθήνας.
Σημαντικοί συνθέτες οπερετών και νυχτερινών έργων ήταν οι Κώστας Γιαννίδης, Διονύσιος Λαυράγκας, Νίκος Χατζηαποστόλου ενώ Ο Βαφτιστικός του Θεόφραστου Σακελλαρίδη παραμένει ίσως η δημοφιλέστερη οπερέτα. Παρά το γεγονός ότι τα Αθηναϊκά τραγούδια δεν ήταν αυτόνομες καλλιτεχνικές δημιουργίες (σε αντίθεση με τις καντάδες) και παρά την αρχική σύνδεσή τους με κυρίως θεατρικές μορφές τέχνης, έγιναν τελικά επιτυχίες ως ανεξάρτητα τραγούδια. Από τους σημαντικούς ηθοποιούς της Ελληνικής οπερέτας, που κατέστησαν επίσης δημοφιλή μια σειρά μελωδιών και τραγουδιών εκείνη την εποχή, ήταν οι Ορέστης Μακρής, Αννα και Μαρία Καλουτά, Βασίλης Αυλωνίτης, Αφροδίτη Λαουτάρη, Ελένη Παπαδάκη, Μαρίκα Νέζερ, Μαρίκα Κρεβατά και άλλοι. Μετά το 1930 παρατηρείται αμφιταλάντευση μεταξύ των αμερικανικών και ευρωπαϊκών μουσικών επιρροών και της Ελληνικής μουσικής παράδοσης. Έλληνες συνθέτες αρχίζουν να γράφουν μουσική, χρησιμοποιώντας τις μελωδίες του τάγκο, του βαλς, του σουίνγκ, του φοξτρότ, μερικές φορές σε συνδυασμό με μελωδίες στο ύφπς του ρεπερτορίου των Αθηναϊκών καντάδων. Ο [[Νίκος Γούναρης}} ήταν ίσως ο διασημότερος συνθέτης και τραγουδιστής της εποχής.
Το 1923, μετά την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, πολλοί Ελληνες από τη Μικρά Ασία κατέφυγαν στην Αθήνα συνεπεία της Μικρασιατικής εκστρατείας. Εγκαταστάθηκαν σε φτωχογειτονιές και έφεραν μαζί τους τη μουσική του Ρεμπέτικου, κάνοντάς τη δημοφιλή και στην Ελλάδα, που σαργότερα έγινε η βάση για τη Λαϊκή μουσική. Άλλες δημοφιλείς μορφές τραγουδιού σήμερα είναι τα ελαφρολαϊκά, το έντεχνο και τα δημοτικά.

Εκπαίδευση

Το κτίριο της Ακαδημίας Αθηνών, τμήμα της "Tριλογίας" του Θεόφιλου Χάνσεν.

Η είσοδος της Εθνικής Βιβλιοθήκης

Τα Προπύλαια του Πανεπιστημίου, αίθουσα τελετών και πρυτανεία του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Στην Οδό Πανεπιστημίου, το παλιό κτίριο του Πανεπιστημίου, η Εθνική Βιβλιοθήκη και η Ακαδημία, αποτελούν την "Αθηναϊκή Τριλογία" και ανεγέρθηκαν στα μέσα του 19ου αιώνα.
Οι περισσότερες λειτουργίες του Πανεπιστημίου έχουν μεταφερθεί στη μεγαλύτερη και σύγχρονη πανεπιστημιούπολη στο ανατολικό προάστιο του Ζωγράφου. Το δεύτερο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα στην πόλη είναι το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, που βρίσκεται στην Οδό Πατησίων. Στο χώρο αυτό, στις 17 Νοεμβρίου 1973, πάνω από 13 φιτητές σκοτώθηκαν και εκατοντάδες τραυματίστηκαν κατά την Εξέγερση του Πολυτεχνείου κατά της στρατιωτικής χούντας, που κυβερνούσε τη χώρα από τις 21 Απριλίου 1967 μέχρι τις 23 Ιουλίου 1974.
Άλλα πανεπιστήμια, που βρίσκονται στην Αθήνα, είναι το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πάντειο Πανεπιστήμιο, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
Υπάρχουν συνολικά έντεκα κρατικά ιδρύματα ανώτατης και ανώτερης εκπαίδευσης στη Μητροπολιτική Περιοχή της Αθήνας, με χρονολογική σειρά τα εξής : Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1837), Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (1837), Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1837), Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1920), Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1920), Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών (1927), Πανεπιστήμιο Πειραιώς (1938), ΤΕΙ Πειραιά (1976), ΤΕΙ Αθήνας (1983), Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο (1990) και Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (2002).
Υπάρχουν επίσης αρκετά άλλα ιδιωτικά κολλέγια, καθώς η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων απαγορεύεται από το σύνταγμα. Πολλά από αυτά είναι πιστοποιημένα από ξένα κράτη ή πανεπιστήμια.

Υποδομές

Η Αθήνα είναι μια πόλη με ανεπτυγμένες υποδομές από τη δεκαετία του '50 έως σήμερα. Διαθέτει ένα πλούσιο δίκτυο αυτοκινητοδρόμων που τη συνδέουν με τις γειτονικές περιφέρειες, καθώς και πληθώρα λεωφορείων και τραμ που ενώνουν τις γειτονιές του λεκανοπεδίου και των περιχώρων των Αθηνών. Τα ΚΤΕΛ που εδρεύουν στο Πεδίον του Άρεως παρέχουν πρόσβαση στις γειτονικές πόλεις και την υπόλοιπη Ελλάδα, ενώ γίνονται τα τελευταία χρόνια απόπειρες εκσυγχρονισμού του εθνικού σιδηροδρομικού δικτύου που παραμένει πεπαλαιωμένο. Ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος λειτουργεί σε συνάρτηση με τις υπόγειες γραμμές του Μετρό έπειτα από την ανάπλασή του, ενώ το Τραμ συνδέει τους παράκτιους δήμους με το κέντρο της πόλης.
Η Αθήνα διαθέτει πλήρες αποχετευτικό σύστημα, ηλεκτρικό φωτισμό από το 1889, ραδιοφωνικό κέντρο από το 1938 και τηλεόραση από το 1965.

Μεταφορές

Τραμ Αθήνας

Η Πόλη είναι προσβάσιμη οδικώς από τις δύο μεγάλες εθνικές οδούς που διατρέχουν την Αττική, τον Αυτοκινητόδρομο 1 (Α1, Ε75) που εισέρχεται από τη βόρεια είσοδο του λεκανοπεδίου και την Εθνική Οδό 8α (GR-8A, E65 & E94) η οποία εισέρχεται από τα δυτικά. Καθίσταται προσεγγίσιμη επίσης μέσω του Λιμένος Πειραιώς, Ραφήνας και Λαυρίου. Από το 2004 ενώνεται με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» μέσω του κλειστού αυτοκινητοδρόμου της Αττικής Οδού. Είναι η πρώτη ελληνική πόλη που εξυπηρετείται από το Μετρό, ενώ το Σύστημα Μαζικών Μετακινήσεων από το 2000 και έπειτα εξελίσσεται σε ένα πολυσύνθετο και αλληλοσυνδεόμενο δίκτυο.
Ένας δευτερεύων κλάδος της Αττικής Οδού, γνωστός ως «Δυτική Περιφερειακή Λεωφόρος Υμηττού», συνδέει την Καισαριανή με τα Γλυκά Νερά. Ο νέος αυτός δακτύλιος πραγματοποιεί οδικές συνδέσεις στο πρωτεύον οδικό δίκτυο της πόλης με 70 χιλιόμετρα, 21 εξόδους και 8 μεγάλους συγκοινωνιακούς κόμβους.
Στην Αθήνα κυκλοφορεί και μεγάλος αριθμός ταξί (σε κίτρινο χρώμα). Τα ταξί της Αθήνας θεωρούνται φθηνότερα σε σύγκριση με αυτά της Ευρώπης.
Ο αερολιμένας της Αθήνας είναι το Διεθνές Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος στην πόλη των Σπάτων, ανατολικά της Αθήνας, που εγκαινιάστηκε το 2000, αντικαθιστώντας το Διεθνές Αεροδρόμιο του Ελληνικού, που εξυπηρετούσε την πόλη για 60 χρόνια. Η πρόσβαση στο αεροδρόμιο γίνεται μέσω οδικής σύνδεσης (για ιδιωτική μεταφορά, λεωφορειακή σύνδεση ή ταξί), καθώς και σιδηροδρομικής γραμμής. Επιπλέον, η Αθήνα διαθέτει τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Ελλάδας (Σταθμός Λαρίσης).

Δημόσιες μεταφορές

Κύριο λήμμα: Σύστημα Μέσων Μαζικής Μεταφοράς Αθηνών

Το σύστημα δημόσιων μεταφορών της Αθήνας αποτελείται από ένα δίκτυο λεωφορείων, τρόλεϊ και μέσων σταθερής τροχιάς (μετρό, προαστιακός σιδηρόδρομος και τραμ).

Αττικό Μετρό

Το μετρό της Αθήνας έχει τρεις γραμμές οι οποίες επισημαίνονται στους χάρτες με διαφορετικά χρώματα. Η Γραμμή 1 (πράσινη γραμμή) αφορά το παλαιότερο κομμάτι του δικτύου (ΗΣΑΠ), που συνδέει τον Πειραιά με την Κηφισιά μέσω του κέντρου της Αθήνας. Οι υπόλοιπες δύο γραμμές κατασκευάστηκαν κατά τη δεκαετία του 1990 και τέθηκαν σε λειτουργία τον Ιανουάριο του 2000.

Μελλοντικό δίκτυο του μετρό της Αθήνας, μαζί με με το δίκτυο του προαστιακού και του τραμ

Οι γραμμές είναι διπλές και αποκλειστικά υπόγειες (κατασκευασμένες με NATM και TBM) σε μέσο βάθος 20 μέτρα από την επιφάνεια και διατομή σηράγγων 9 μέτρα. Η Γραμμή 2 (κόκκινη γραμμή) συνδέει το Eλληνικό με το Περιστέρι (Ανθουπολη), ενώ η Γραμμή 3 (μπλε γραμμή) συνδέει το Αιγάλεω με το Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος. Σε εξέλιξη βρίσκονται επεκτάσεις προς το Ελληνικό, την Ανθούπολη και τον Πειραιά, ενώ μελετάται η κατασκευή μιας τέταρτης γραμμής με καμπυλωτή διαδρομή από το Γαλάτσι, περνώντας από τα ανατολικά προάστια και καταλήγοντας στο Μαρούσι.
Το δίκτυο των λεωφορείων αποτελείται από θερμικά οχήματα (ντιζελοκίνητα και φυσικού αερίου), καθώς και από ηλεκτροκίνητα τρόλεϊ.
Το νέο δίκτυο του τραμ συνδέει το κέντρο της Αθήνας (πλατεία Συντάγματος) με τη Βούλα και το Νέο Φάληρο μέσω δύο διασταυρούμενων γραμμών. Αναμένεται η επέκτασή του προς και Πειραιά (και μελλοντικά προς Κερατσίνι και Πέραμα), ενώ νέες γραμμές είναι υπό μελέτη. Ο προαστιακός σιδηρόδρομος συνδέει το Διεθνές Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος με τον Σταθμό Λαρίσης, τον Πειραιά και το Κιάτο. Μελλοντικά θα επεκταθεί προς τη Θήβα, την Χαλκίδα, τη Ραφήνα, το Λαύριο και το Ξυλόκαστρο.

Προαστιακός Σιδηρόδρομος

Ύδρευση και Αποχέτευση

Το αρχαιότερο υδραγωγείο είναι του Αδριανού που άρχισε να κατασκευάζεται το 130 μ.Χ. από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό και ολοκληρώθηκε το 150 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Πίο Αντώνιο. Αργότερα όμως η δεξαμενή καταστράφηκε από τις επιδρομές εχθρών.
Μετά τη φυγή των Τούρκων, η κυβέρνηση της χώρας αντιμετώπισε και το βασικό αυτό πρόβλημα της ύδρευσης. Με έρανο που έγινε επισκεύασε το υδραγωγείο, αλλά λόγω της αύξησης του πληθυσμού, μετά από πολλές προτάσεις για διάφορες γεωτρήσεις και μεταφορά νερών, αποφασίστηκε το 1892 να γίνει τεχνητή λίμνη στο Μαραθώνα. Την πρόταση αυτή την έκανε ο Εδουάρδος Καλενέκ και το έτος 1926 το δημόσιο της Ελλάδας και η εταιρεία Ούλεν έκαναν συμφωνία για τη λίμνη αυτή, που θα έδινε νερό στην πρωτεύουσα.
Οι εργασίες άρχισαν τον Οκτώβριο του 1926 και τέλειωσαν μετά από 3 χρόνια. Τον Μάιο του 1931 είχαν κατασκευαστεί το φράγμα, ο αγωγός, τα διυλιστήρια και για πρώτη φορά στις 3 Ιουνίου η Αθήνα πήρε νερό από τη λίμνη.
Το φράγμα έχει πλάτος στη βάση του 47 μ. και χωράει 44 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερό. Με το φράγμα του Μαραθώνα λύθηκε ως ένα σημείο το πρόβλημα της ύδρευσης της Αθήνας. Αργότερα όμως, με την ολοένα και μεγαλύτερη ανάπτυξη της πόλης, η ποσότητα του νερού της τεχνητής λίμνης δεν ήταν αρκετή για την ύδρευση της πρωτεύουσας. Εκτελέστηκαν έργα ύδρευσης από τη λίμνη Υλίκη, αλλά και πάλι το πρόβλημα ύδρευσης δε λύθηκε. Γι' αυτό προτάθηκε η λύση του Μόρνου. Έτσι τα τελευταία χρόνια κατασκευάστηκε το φράγμα του Μόρνου κοντά στο Λιδωρίκι της Φωκίδας και τροφοδότησε την Αθήνα με νερό.
Την εποχή της τουρκοκρατίας υπήρχε μόνο ο υπόνομος της οδού Άρεως. Αργότερα, το 1838, άρχισε η κατασκευή μικρών υπονόμων στο κέντρο της πόλης που τελείωσε το 1840. Το 1858 έγινε συστηματική κατασκευή υπονόμου στη Σταδίου και στη συνέχεια στους άλλους κεντρικούς δρόμους, δημιουργώντας έτσι δίκτυο υπονόμων μόνο για το 118 της πόλης, ενώ το υπόλοιπο είχε υπονόμους που άδειαζαν στα γύρω περιβόλια. Αποτέλεσμα ήταν οι επιδημίες τύφου, δυσεντερίας και άλλων παθήσεων, που έκαναν τον κόσμο να υποφέρει και οι συχνές πλημμύρες, που προκαλούσαν ζημιές στην πόλη, όπως το 1896, όπου πνίγηκαν 17 άτομα. Τότε Έλληνες και ξένοι τεχνικοί έφτιαξαν σχέδιο για τον κανονισμό της κοίτης του Κηφισού και Ιλισού, αλλά μετά το 1925 ο Δήμος κατασκεύασε αποχετευτικά έργα και υποχρέωσε τους ιδιώτες να φτιάξουν στεγανούς βόθρους.
Με τις μελέτες που έκανε ο Ιταλός Φαντόλι, ανατέθηκε η εκτέλεση αποχετευτικών έργων στην "Υδρέξ", Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Υπονόμων. Η εταιρεία αυτή έκανε διάφορα σημαντικά έργα μέχρι τον Β' παγκόσμιο πόλεμο, που συνεχίστηκαν μετά την απελευθέρωση. Το 1950 ιδρύθηκε ο Ο.Α.Π., Οργανισμός Αποχέτευσης Περιοχής Πρωτεύουσας, για τη συντήρηση και εκμετάλλευση του δικτύου που υπήρχε και αυτού που θα κατασκεύαζε.
Ο οργανισμός άρχισε να λειτουργεί το 1954 και συνεχίζει και σήμερα. Έφτιαξε τον Κεντρικό Αποχετευτικό Αγωγό από τέρμα Πατησίων και μέχρι τη Ν. Κοκκινιά, που σταμάτησε έτσι την αποχέτευση των ακαθαρσιών στο Ν. Φάληρο. Παρόλα αυτά δεν έχει ολοκληρωθεί το σύστημα αποχέτευσης της πρωτεύουσας και των προαστίων. Με τις δυνατές βροχές το κέντρο της πόλης πλημμυρίζει και σε ορισμένες συνοικίες σημειώνονται αρκετές καταστροφές σε σπίτια και καταστήματα.

Ηλεκτροφωτισμός και ενέργεια

Ο αρχικός φωτισμός της πόλης ήταν με δαδιά, λυχνάρια και φανάρια του λαδιού, που διατηρήθηκε και τα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση από την τουρκοκρατία.
Το 1835 κρεμάστηκαν φανάρια λαδιού στα κεντρικά σημεία της πόλης, που αρχικά ήταν 5-10 και το 1850 έφτασαν τα 200.
Τα φανάρια αυτά αντικαταστάθηκαν με λάμπες πετρελαίου, τις οποίες το 1862 αντικατέστησε το φωταέριο. Το 1866 τα φανάρια φωταερίου έφτασαν τα 1.000 και τα έξοδα ήταν 130.000 δρχ.
Ο φωτισμός της Αθήνας με ηλεκτρισμό άρχισε το 1889. Το πρώτο εργοστάσιο ηλεκτρισμού ήταν στη γωνία Πανεπιστημίου και Βουκουρεστίου, που έδωσε φως στις πλατείες Συντάγματος και Ομόνοιας και στο σπίτι του προέδρου της ηλεκτρικής εταιρείας Α. Μελά. Μετά από δυο χρόνια το εργοστάσιο μεταφέρθηκε ανάμεσα στο τετράγωνο μεταξύ των οδών Αριστείδου και Αιόλου με νέα μηχανήματα που αύξησαν την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Με την αύξηση του πληθυσμού και τη διάδοση του ηλεκτρισμού, το 1902 έγινε μεγαλύτερο εργοστάσιο στο Ν. Φάληρο, που έδινε φως στην Αθήνα, στον Πειραιά και στα προάστια. Η παραγωγή ήταν τόσο μεγάλη, με αποτέλεσμα να ηλεκτροδοτηθεί ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος Αθήνας και Πειραιά. Ηλεκτροφωτίστηκαν οι δρόμοι και οι πλατείες σε συνδυασμό με το φωταέριο, που φώτιζε ακόμη την πόλη.
Κατά τη διάρκεια του Α' παγκόσμιου πολέμου, η Αθήνα φωτιζόταν μόνο στο κέντρο και από ηλεκτρικές λάμπες. Μετά το 1917 ηλεκτροφωτίστηκαν οι συνοικίες με λάμπες που έπαιρναν φως από τα σπίτια και μετά έγινε εγκατάσταση δικτύου ηλεκτροφωτισμού στους δρόμους και στις πλατείες. Τότε όμως το εργοστάσιο στο Ν. Φάληρο δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις ανάγκες της νέας μεγαλούπολης και πολλοί ιδιώτες έφτιαξαν μικρά εργοστάσια ηλεκτρικής παραγωγής.
Η Γενική Ηλεκτρική Εταιρεία, που ιδρύθηκε το 1926, έκτισε νέο εργοστάσιο στο Κερατσίνι, που λειτούργησε το 1929 και ενίσχυσε και το εργοστάσιο του Ν. Φαλήρου αγοράζοντας και τα μικρά εργοστάσια των ιδιωτών.
Μετά την απελευθέρωση από την ιταλογερμανική κατοχή, τα δυο εργοστάσια έφεραν και άλλες ηλεκτρογεννήτριες για να αυξήσουν την παραγωγή.

Τηλεφωνία και ραδιοφωνία

Ο τηλέγραφος έγινε γνωστός στην Αθήνα το 1859 και τον μήνα Φεβρουάριο του ίδιου χρόνου έστειλαν στην Κωνσταντινούπολη από την Αθήνα το πρώτο τηλεγράφημα. Μετά την εφεύρεση του Μπελ, η Αθήνα και ο Πειραιάς είχαν δίκτυο τηλεφωνικής επικοινωνίας με τα πρώτα γραφεία τηλεφώνων, ένα στο ταχυδρομείο Αθήνας και στο ταχυδρομείο του Πειραιά το άλλο, το 1896 και με 60 συνδρομητές και τα δυο.
Το 1908 εκπαιδεύτηκαν οι πρώτες Ελληνίδες τηλεφωνήτριες από μια Ελβετίδα και το 1926 έγινε η πρώτη σύνδεση Αθήνας-επαρχιών. Μετά από τέσσερα χρόνια, το 1930, έγινε σύμβαση με τη γερμανική εταιρεία "Ζίμενς και Χάλσκε", που ανάλαβε να φτιάξει εγκαταστάσεις για την επικοινωνία των κατοίκων της πόλης και της πόλης με τις επαρχίες. Μετά από λίγα χρόνια, το 1941, η πόλη είχε 42.700 γραμμές, που όμως έπαθαν πολλές ζημιές κατά τη διάρκεια της κατοχής και επισκευάστηκαν αργότερα.
Σήμερα η πόλη διαθέτει σύγχρονη ψηφιακή υποδομή και συνδέεται τηλεφωνικά με την υπόλοιπη Ελλάδα και τον κόσμο.
Το πρώτο ραδιοφωνικό κέντρο ιδρύθηκε τις 26 Μαρτίου 1938. Το κέντρο ονομάσθηκε Ε.Ι.Ρ. (Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας) με τρεις σταθμούς στην Αθήνα και εξέπεμπε για όλη τη χώρα. Το ραδιόφωνο διαδόθηκε σε όλα τα σπίτια και αποτελούσε την κυριότερη ψυχαγωγία για τους ανθρώπους.
Στην Ελλάδα η ραδιοφωνία παρουσιάστηκε το 1924, όταν το Υπουργείο Ναυτικών έκανε προσπάθεια ραδιοφωνικής εκπομπής και, λίγο αργότερα, τον ίδιο χρόνο όμως, ένας όμιλος ερασιτεχνών στα εργαστήρια Φυσικής του Εθνικού Πανεπιστημίου με τον καθηγητή Πετρόπουλο θέλησε να φτιάξει ραδιοφωνικά μηχανήματα.
Τέλος, τον Ιανουάριο του 1938 υπογράφτηκε σύμβαση με την εταιρεία "Τελεφούνκεν" (Telefunken) για να εγκαταστήσει πομπό και άρχισε και η κατασκευή των κτιρίων του Σταθμού των Νέων Λιοσίων και των εγκαταστάσεων του Ζαππείου. Το 1940 έγινε ενίσχυση του πομπού από το σταθμό της "Κέιμπλ εντ Γουάιρλες" και τα κύματά του έφθαναν μέχρι το εξωτερικό.
Το ραδιόφωνο έπαιξε σημαντικό ρόλο στα χρόνια της κατοχής και της επτάχρονης δικτατορίας.
Μέχρι το 2013, η Ελληνική Ραδιοφωνία (Ε.ΡΑ.) περιλάμβανε τέσσερις κρατικούς σταθμούς με ποικίλα προγράμματα. Σημερα, παράλληλα, εκτός από τους κρατικούς σταθμούς, λειτουργούν και πολλοί ιδιωτικοί σταθμοί που υπάγονται στην ελεύθερη ραδιοφωνία.

Τηλεόραση

Το 1966 ιδρύθηκε και ο πρώτος σταθμός τηλεόρασης, που συμπεριλήφθηκε στο Ε.Ι.Ρ. και ονομάστηκε Ε.Ι.Ρ.Τ. μέχρι το 1975. Το 1976 το Ε.Ι.Ρ.Τ. έγινε Ανώνυμη Εταιρεία με την ονομασία Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση (Ε.Ρ.Τ.) ,μέχρι το 2013. Σήμερα εκπέμπει η νέα Δημόσια Τηλεόραση και από τον Μάρτιο του 2014 εκπέμπει και το νέο δίκτυο δημόσιας ραδιοτηλεοράσεως, η ΝΕΡΙΤ Α.Ε.
Οι εκπομπές περιλαμβάνουν τη μετάδοση των δελτίων ειδήσεων και καιρού, μορφωτικά και ψυχαγωγικά προγράμματα, μετάδοση θεάτρου, ταινιών και ενημερωτικά δελτία για διάφορα θέματα.

Αδελφοποιημένες πόλεις

Ο Δήμος Αθηναίων είναι αδελφοποιημένος με τις παρακάτω πόλεις:

Άθενς - ΗΠΑ Βαρκελώνη - Ισπανία - 16/02/1999 Πεκίνο - Κίνα - 10/05/2005 Βηρυτός - Λίβανος Βηθλεέμ - Παλαιστίνη - 13/05/1986 Βουκουρέστι - Ρουμανία Σικάγο - ΗΠΑ - 1997	Κούσκο - Περού - 18/09/1991 Κωνσταντινούπολη - Τουρκία Λος Άντζελες - ΗΠΑ - 10/02/1984 Μόσχα - Ρωσία Νάπολη - Ιταλία Λευκωσία - Κύπρος - 28/06/1988 Σεούλ - Νότια Κορέα	Τίρανα - Αλβανία Ουάσινγκτον - ΗΠΑ Ερεβάν - Αρμενία Σαντιάγο - Χιλή - 21/10/1969 Μαδρίτη - Ισπανία - 04/05/1971 Ραμπάτ Μαρόκο - 09/07/1990 Μαυρατζαίοι - Σάμος - 22/12/2000	Συρακούσες - Ιταλία - 18/07/2002 Σύμφωνο συνεργασίας πόλεων Βελιγράδι - Σερβία Παρίσι - Γαλλία Μπουένος Άιρες

Σημειώσεις

Πληθυσμός Αθηνών (απογραφή 2011): άθροισμα πληθυσμών των Περιφερειακών Ενοτήτων Κεντρικού Τομέα Αθηνών (1.029.520), Βορείου Τομέα Αθηνών (592.490), Δυτικού Τομέα Αθηνών (489.675) και Νοτίου Τομέα Αθηνών (529.826), καθώς και της Βούλας (28.364), νοτίου προαστίου της πόλης που δεν ανήκει στον Νότιο Τομέα Αθηνών
Το νότιο προάστιο της Βούλας ανήκει στον Δήμο Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης ο οποίος υπάγεται διοικητικά στην Περιφεριακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής
Ἀθροισμα πολεοδομικού συγκροτήματος Αθηνών (Σημ. 1) και Περιφερειακής Ενότητας Πειραιά

Παραπομπές

Παντελίδου – Γκόφα, Μαρία. «Η Αθήνα στην προϊστορική εποχή». Αρχαιολογία της πόλης των Αθηνών. Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2014.
«Πίνακας Αποτελεσμάτων Μόνιμου Πληθυσμού Απογραφής 2011». Ελληνική Στατιστική Αρχή. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2014.
Κωνσταντίνος Μαυρογιάννης, Αθήναι (1981).Παρατηρήσεις επί του κλίματος των Αθηνών και της ενεργείας αυτού επί της ζωϊκής οικονομίας σελ 29.
Europe: Highest Temperature | ASU World Meteorological Organization
Beekes, Robert Stephen Paul (2009). «Ἀθήνη». Etymological Dictionary of Greek. Leiden and Boston: Brill. σελ. 29. ISBN 978-9-00-417418-4.
Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Β΄, σελίδα 30, Αθήναι, 1927
Ιλιάς Β546 - Β556
Τρικούπης Σπυρίδων, Ιστορία της ελληνικής επανάστασης του 1821, τόμος Α' σελ. 72. Εκδόσεις Α.Α. Λιβάνη, 1993
Σπ. Τρικούπης, Β' σελ.27
όπου και παραπάνω Τόμος Β', σελ. 235
www.eie.gr/archaeologia/gr/chapter_more_9.aspx
Μ. Μαζάουερ, Στην Ελλάδα του Χίτλερ, εκδ. Αλεξάνδρεια, 1994
Tung, Anthony (2001). «The City of the Gods Besieged». Preserving the World's Great Cities:The Destruction and Renewal of the Historic Metropolis. New York: Three Rivers Press. σελ. 260, 263, 265. ISBN 0-609-80815-X.
Tung, Anthony (2001). «The City the Gods Besieged». Preserving the World's Great Cities: The Destruction and Renewal of the Historic Metropolis. New York: Three Rivers Press. σελ. 266. ISBN 0-609-80815-X.
«World Gazetter City Pop:Athens». www.world-gazetter.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 June 2011. Ανακτήθηκε στις 16 June 2011.
«World Gazetter Metro Pop:Athens». www.world-gazetter.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 June 2011. Ανακτήθηκε στις 16 June 2011.
«Population of Greece». General Secretariat Of National Statistical Service Of Greece. www.statistics.gr. 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 July 2007. Ανακτήθηκε στις 2 August 2007.
«ΕΛΣΤΑΤ Απογραφη 2011». www.statistics.gr. Ανακτήθηκε στις 22 August 2011.
Fessas-Emmanouil, Helen. Ελληνική Αρχιτεκτονική Εταιρεία: Αρχιτέκτονες του 20ού αιώνα: Μέλη της Εταιρείας, Ποταμός, Athens, 2009, p. XXV and p. XXI, ISBN 960-6691-38-1
Fessas-Emmanouil, Helen. Ελληνική Αρχιτεκτονική Εταιρεία: Αρχιτέκτονες του 20ού αιώνα: Μέλη της Εταιρείας, Ποταμός, Athens, 2009, p. XXXI, ISBN 960-6691-38-1
«Ίδρυμα Ευγενίδου. Εκπαιδευτικό Κοινωφελές Ίδρυμα» (στα Πρότυπο:El icon). Eugenfound.edu.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 March 2009. Ανακτήθηκε στις 21 March 2009.

Άλλες πηγές

Πλάτων, Τίμαιος.
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών.
Στρατιωτική Ιστορία: Τεχνικές Μάχης στον Αρχαίο Κόσμο 3000 π.Χ.-500 μ.Χ.: Δημήτρης Γεδεών: Εκδόσεις Σαββάλας.
Ελένη Σβορώνου, Δριαδρομές στην ιστορία: Αρχαία Αθήνα, Ερευνητές και Ίδρυμα Μίζωνος Ελληνισμού, Αθήνα 2003
Κλιματολογικά στοιχεια Αθηνών,ΕΜΥ

Δείτε επίσης

Βιβλιογραφία

Γ.Κωνσταντινίδη, «Δύο ιστορικά έγγραφα σχετικά περί την ιστορία των Αθηνών επί της Καταλανοκρατίας», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ.Ε, σελ.824-837
Γ.Μαυράκης, «Περί της εποχής καθ'ην οι Καταλανοί απώλεσαν τας Αθήνας υπό A.Rubio y Lluch»,Δελτίον της Ιστορικής κι Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ.Δ, σελ.535-546
Xριστίνα Aγριαντώνη, «Η Αθήνα στο τέλος του 19ου αιώνα. Η γέννηση της μεγαλούπολης», στο: Η Αθήνα στα τέλη του 19ου αιώνα. Οι πρώτοι διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες, επιμ. Αλίκη Σολωμού-Ιφιγένεια Βογιατζή, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, Αθήνα 2004, σ. 109-129.
Xριστίνα Aγριαντώνη, «Χτίζοντας την Αθήνα: οι επιχειρήσεις του κατασκευαστικού τομέα στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα», Ελληνικός αστικός χώρος, εκδ. Εταιρεία Σπουδών και Γενικής Παιδείας, Αθήνα 2004, σελ. 241-258
Maurice Garden, Ευγενία Μπουρνόβα, «Ο πληθυσμός της Αθήνας και της γύρω περιοχής κατά το 2ο μισό του 19ου αιώνα», Τα Ιστορικά, τομ.22, τ/χ.43, (Δεκέμβριος 2005), σελ.373-396

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Το Βικιλεξικό έχει λήμμα που έχει σχέση με το λήμμα:

Αθήνα

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα

Αθήνα

Στα Βικιταξίδια υπάρχουν ταξιδιωτικές οδηγίες για τoν προορισμό

Αθήνα

«Επίσημος ιστοχώρος του Δήμου Αθηναίων»
«Αθηναίων Πολιτεία», έργο του φιλοσόφου Αριστοτέλη.
«Αεροφωτογραφίες της Αθήνας», στον ιστότοπο www.photopassport.gr
«Αρχαιολογία της πόλης των Αθηνών», ιστότοπος με πλούσιο υλικό για την ιστορία της πόλης, καθώς και πληροφορίες για τα επιφανέστερα οικήματα σε αυτήν.
«Αρχαία Αθήνα 3D», ιστότοπος με τρισδιάστατη αναπαράσταση της Αρχαίας Αθήνας.
[1], Φωτογραφίες της Αθήνας
Μάρτος, Δημήτριος, Αθήνα, πρωτεύουσα του νέου ελληνικού κράτους. Πολιτική, ιδεολογία και χώρος, Διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Σχολή Πολυτεχνική. Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Τομέας Πολεοδομίας. Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, 2005 [2]
«7 Μέρες στην Αθήνα», Εβδομαδιαίος Video Οδηγός Διασκέδασης
Aθήνα 360° Virtual tour

Ψηφιακό αρχείο ΔΤ

Παρασκήνιο, Στην Αθήνα με το όνειρο (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Δημόσιας Τηλεόρασης - πρώην Ε.Ρ.Τ.)

[εμφάνιση] π • σ • ε Γεωγραφική θέση Αθήνας

[εμφάνιση] π • σ • ε Συνοικίες και περιοχές Δήμου Αθηναίων

[εμφάνιση] π • σ • ε Οι πρωτεύουσες των 51 νομών της Ελλάδας

[εμφάνιση] π • σ • ε Διοικητική διαίρεση της Περιφέρειας Αττικής

[εμφάνιση] π • σ • ε Έδρες Περιφερειών της Ελλάδας

[εμφάνιση] π • σ • ε Πρωτεύουσες ευρωπαϊκών κρατών

[εμφάνιση] π • σ • ε Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης

Κατηγορίες:

Σελίδες

Συνολικές προβολές σελίδας

Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2014

Αθήνα

Αθήνα

Πίνακας περιεχομένων

Γεωγραφία

Γεωμορφολογία

Κλίμα

Ετυμολογία

Ιστορία

Η Αθήνα στη Βυζαντινή αυτοκρατορία

Η Αθήνα κατά τη Φραγκοκρατία

Η Αθήνα κατά την Τουρκοκρατία

Η επανάσταση του 1821 και η απελευθέρωση των Αθηνών

Η Αθήνα, πρωτεύουσα του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους

Μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο

Δημογραφία

Λεπτομέρειες

Χάρτης πυκνότητας πληθυσμού 1928-2001

Διοίκηση

Τοπική Αυτοδιοίκηση

Δημοτικές κοινότητες Δήμου Αθηναίων

Κεντρικός Τομέας Αθηνών

Αστικό Τοπίο

Αρχιτεκτονική

Συνοικίες

Πλατείες - Περιοχές

Προάστια

Πάρκα και ζωολογικοί κήποι

Πολιτισμός και σύγχρονη ζωή

Αρχαιολογικό κέντρο

Mουσεία

Τουρισμός

Ψυχαγωγία και παραστατικές τέχνες

Moυσική

Εκπαίδευση

Υποδομές

Μεταφορές

Δημόσιες μεταφορές

Ύδρευση και Αποχέτευση

Ηλεκτροφωτισμός και ενέργεια

Τηλεφωνία και ραδιοφωνία

Τηλεόραση

Αδελφοποιημένες πόλεις

Σημειώσεις

Παραπομπές

Άλλες πηγές

Δείτε επίσης

Βιβλιογραφία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ψηφιακό αρχείο ΔΤ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αρχειοθήκη ιστολογίου

ΠΛΟΗΓΟΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΩΝ

Αναγνώστες