Παρέμβαση των ΗΠΑ για συμβιβασμό

Τετάρτη 31 Γενάρη 1996

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Παρέμβαση των ΗΠΑ για συμβιβασμό

Απομάκρυνση των στόλων και των Ελλήνων στρατιωτών από τη νησίδα Ιμια, παράλληλα με την υποστολή της ελληνικής σημαίας, ζητούν με παρέμβασή τους οι ΗΠΑ, οι οποίες ζητούν από την ελληνική κυβέρνηση να προσέλθει σε διάλογο με την Τουρκία

Με την ανοχή των Ευρωπαίων εταίρων, οι οποίοι τηρούν σιγήν ιχθύος και την υποστήριξη, αν όχι την παρότρυνση, της αμερικανικής διπλωματίας, η οποία επαναλαμβάνει τις πάγιες θέσεις της για την έναρξη ενός εφ' όλης της ύλης ελληνοτουρκικού διαλόγου, η Αγκυρα, με επίκεντρο τις βραχονησίδες Ιμια, οδηγεί την ελληνοτουρκική κρίση στο Αιγαίο στα άκρα, αφήνοντας ανοιχτή διέξοδο μόνο μέσα από παρέμβαση της Ουάσιγκτον.
Σύμφωνα με πληροφορίες του "Ρ", η αμερικανική παρέμβαση άρχισε να εκδηλώνεται αργά χτες το βράδυ, μετά από τη συνάντηση που ζήτησε και είχε με το Αμερικανό υφυπουργό Εξωτερικών Ρ. Χόλμπρουκ ο Ελληνας επιτετραμμένος στην Ουάσιγκτον Κ. Κοκόσης, με πρώτο στόχο την αποφόρτιση του κλίματος γύρω από τις βραχονησίδες. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η αμερικανική παρέμβαση θα εκδηλωθεί σε υψηλότατο επίπεδο, πιθανότατα με επικοινωνία του Προέδρου Κλίντον με τους πρωθυπουργούς της Ελλάδας Κ. Σημίτη και της Τουρκίας Τ. Τσιλέρ. Παράλληλα, σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πληροφορίες, αναμένεται να υπάρξουν ανάλογες παρεμβάσεις των ΗΠΑ σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών και Αμυνας προς τους ομολόγους τους των δύο χωρών, καθώς και του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου των ΗΠΑ προς τον Ελληνα και τον Τούρκο ομόλογό του, αντίστοιχα.
Η αμερικανική παρέμβαση, σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα, ίσως να βοηθήσει στην αποφόρτιση του κλίματος έντασης γύρω από τη νησίδα Ιμια, δημιουργεί όμως ερωτηματικά για τα επόμενα βήματα εκτόνωσης, που ασφαλώς θα προτείνει, καθώς η θέση της Ουάσιγκτον για την ανάγκη οικοδόμησης μέτρων εμπιστοσύνης στο Αιγαίο και της πραγματοποίησης ενός εφ' όλης της ύλης ελληνοτουρκικού διαλόγου είναι πάγια και επαναλήφθηκε κατά τη διάρκεια της παρούσας κρίσης.
Η Ουάσιγκτον, υπογραμμίζοντας τις πάγιες θέσεις της, ουσιαστικά νομιμοποίησε τις τουρκικές απαιτήσεις, όπως αυτές εκδηλώθηκαν το τελευταίο διήμερο στην Ιμια και εξαπλώθηκαν σε ολόκληρο το Αιγαίο.
Πράγματι, σύμφωνα με την τουρκική νότα προς το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, τίθεται υπό αμφισβήτηση το καθεστώς ολόκληρου του Αιγαίου, αφού σύμφωνα με την τουρκική επιχειρηματολογία, "η κατοχή μικρών νησιών, νησίδων και βράχων στο Αιγαίο, των οποίων το καθεστώς δεν είναι ξεκαθαρισμένο μέσα από Διεθνή Κείμενα, πρέπει να καθοριστεί με (προφανώς νέα) συμφωνία".
Πριν γίνει χτες αργά το βράδυ γνωστή η πρόθεση των ΗΠΑ να παρέμβουν, η Τουρκία με δηλώσεις αξιωματούχων της υπογράμμιζε τις θέσεις της σύμφωνα με τις οποίες η νησίδα είναι τουρκικό έδαφος, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης σε συνεδρίαση της Εθνοσυνέλευσης καλούσαν την κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει ακόμη και βία.
Στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών διπλωματικοί κύκλοι επισήμαιναν χτες το βράδυ πως η Ελλάδα μέτρησε ελάχιστους φίλους μεταξύ των συμμάχων και των εταίρων της. Οι ίδιοι κύκλοι σημείωναν κατ' αρχάς τη σιωπή της ΕΕ ως σύνολο. Οι επιμέρους χώρες της ΕΕ, με πρωτοστάτες τη Βρετανία και τη Γερμανία, παρότρυναν την Ελλάδα, όπως άλλωστε και οι ΗΠΑ, να φτάσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία. Παρόμοια θέση διατύπωσαν τόσο ο γγ του ΝΑΤΟ όσο και ο εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ, υπογραμμίζοντας την πρόθεση να κρατηθούν ίσες αποστάσεις ανάμεσα σε Αθήνα και Αγκυρα.

Το σενάριο της "απεμπλοκής"

Προκειμένου να μη δημιουργηθούν ψευδείς προσδοκίες γύρω από την αμερικανική ανάμειξη, καλό θα είναι να επισημανθούν ορισμένες δηλώσεις Αμερικανών αξιωματούχων, όπως του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο οποίος υπογράμμισε ότι "προτείνουμε την επιστροφή στο προηγούμενο στάτους κβο, το οποίο είναι όχι στρατεύματα στη βραχονησίδα, και ίσως ακόμη κανένας άνθρωπος στη βραχονησίδα". Στόχος της αμερικανικής κυβέρνησης, όπως διατυπώθηκε από τον εκπρόσωπο του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, είναι η αποτροπή επίδειξης βίας και η έναρξη διαλόγου για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών στο Αιγαίο.
Οπως εκτιμούν διπλωματικές πηγές στην Αθήνα, μέσα στο πιο πάνω πλαίσιο θα εξυφανθούν οι αμερικανικές παρεμβάσεις. Σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, αφού αποφορτιστεί από την ένταση ο χώρος γύρω από την Ιμια, αναμένεται να εξελιχτεί μια σειρά ανταλλαγών νομικών επιχειρημάτων των δύο χωρών γύρω από αυτό το θέμα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αλλά και τους φόβους των ίδιων πηγών, μέσα από αυτή τη διαδικασία θα επιχειρηθεί η διεύρυνση της συζήτησης, με πρώτο στόχο την οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης που προωθεί η Ουάσιγκτον και απώτερο σκοπό τη διευθέτηση των ελληνοτουρκικών διαφορών προς όφελος της εύρυθμης λειτουργίας της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ.
Αργά χτες το βράδυ στο γραφείο του πρωθυπουργού πραγματοποιήθηκε σύσκεψη με τη συμμετοχή των υπουργών Εξωτερικών, Αμυνας και άλλων παραγόντων, με αντικείμενο την αμερικανική παρέμβαση και την εξέταση των όποιων διεξόδων από την κρίση αυτή προσφέρει.